BILGUNEA:
2002-02-01
Hezkuntzako Gizarte Eragileen BILGUNEAk antolatutako Bigarren Hezkuntza: gabeziak eta erronkak. Kalitatearen Legea gaiaren inguruko jardunaldia ospatu berri da. Hezkuntza komunitateko 100 partaide inguru bildu dira hainbat adituren iritzia entzutera. Hurrengo urratsa gaiaren inguruko hausnarketa eta eztabaida ikastetxeetara zabaltzea izango da.
Prozesu hori, ezbairik gabe, PPk atera nahi duen Kalitatearen Legearekin loturik doa. LOGSE Legea indargabetuko duen lege berria laster izango da indarrean. Oraindik inork ez daki zehazki nolakoa izango den eta zer aldaketa ekarriko dituen, baina susmoak badaude. Legea ezarri aurretik gizartea sentsibilizatu nahi du BILGUNEAk. Talde eragileko kide diren Marije Fullaondorekin, Edu Zabalarekin eta Garbiñe Arrizabalagarekin aritu gara BILGUNEAren asmoez eta Kalitatearen Legeaz.
Prozesu hori, ezbairik gabe, PPk atera nahi duen Kalitatearen Legearekin loturik doa. LOGSE Legea indargabetuko duen lege berria laster izango da indarrean. Oraindik inork ez daki zehazki nolakoa izango den eta zer aldaketa ekarriko dituen, baina susmoak badaude. Legea ezarri aurretik gizartea sentsibilizatu nahi du BILGUNEAk. Talde eragileko kide diren Marije Fullaondorekin, Edu Zabalarekin eta Garbiñe Arrizabalagarekin aritu gara BILGUNEAren asmoez eta Kalitatearen Legeaz.
Hezkuntzako Gizarte Eragileen BILGUNEAk Bigarren Hezkuntza: gabeziak eta erronkak. Kalitatearen Legea gaiaren inguruko jardunaldia burutu berri du. Zer-nolako jardunaldia izan da?
Edu Zabala .- Jardunaldia gure hezkuntza sistemak zein gabezia dituen ikusteko pauso edo lehen saiakera izan da. Orain daukagun hezkuntza sistemak eta LOGSEk gabeziak dituzte eta horiek detektatu ondoren, zer proposamen eta aurrerapauso eman daitezkeen ikusi nahi izan dugu jardunaldian, betiere hezkuntza sistema propioaren bidean.
Marije Fullaondo .- Bi mailatan egin nahi den gizarteratze prozesu bat da. Lehendabiziko urratsa hausnarketa izan da. BILGUNEAK hortik ondorio batzuk aterako ditu eta horiek ikastetxeetara itzuliko dira. Han aztertu eta eztabaidatu ondoren, ekarpenak jaso egingo dira.
Zer-nolako izaera eman nahi diozue BILGUNEAri?
Zabala .- Erakundearen ikurrak edo logotipoak erakusten duen moduan, kolore anitzeko kuboak dira, eta kubo bat sartzen ikusten da. Horrek adierazi nahi duena da ez garela plataforma itxia, baizik eta irekita gaudela, eta gaiaren arabera nahi duena sar daitekeela parte hartzera. Erakunde finko gisa Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkartea, LAB, EILAS eta ELA sindikatuak, Ikastolen Elkartea, Ikasle Abertzaleak, Sarean eta Sortzen-Ikasbatuaz gaude, baina beste zenbait erakunde ere bildu izan zaizkigu. Adibidez, Lanbide Heziketan zerbait egin daitekeenean, Hetel, Ikaslan eta beste erakundeekin harremanetan jarri izan gara. Tokian tokiko eta garaian garaiko egoerara irekita gaude, betiere hezkuntza sistema propioaren baitan.
BILGUNEAren jardunaldiak eta PPk kaleratzeko asmoa duen Kalitatearen Legeak zer erlazio dute?
Fullaondo .- Garbi dago Kalitatearen Legea hor dagoela eta horregatik hasi garela mugitzen. Beti, zoritxarrez, arazoen aurrean bildu eta mugitzen gara. Beraz, beharbada horrek bultzatu du gure arteko hurbilketa, baina hori ez balego ere egin beharko genukeen gauza da.
Izan ere, Euskal Herrirako hezkuntzak zer kalitate baldintza behar dituen definitzeko eskubidea daukagu herri edo nazio moduan, eta hori da egin nahi duguna, hori izan da jardunaldiaren helburua. Hezkuntza sistema propioaren bidean Euskal Herri osorako baliagarria den hezkuntzaren kalitateaz aritu gara. Ez dugu EAEra, Nafarroara edo Espainiako testuingurura bideratu. Momentuz Kalitatearen Legea Espainiako lurralde eremu ofizialean ezarriko da, baina BILGUNEAren asmoa ez da horretara mugatzen.
Hiru administrazioetako adituek eta hezkuntzaren egoeraren berri eman duten adituek hartu dute parte jardunaldian. Xedea Euskal Herri osorako hezkuntza sistema propioaren defentsa da. Beraz, Euskal Herri osorako hezkuntzak zein kalitate baldintza bete behar dituen azaltzea edo jasotzea izango litzateke gure helburua.
Garbiñe Arrizabalaga .- Kalitatearen Legea LOGSE ondo ez dagoelako ezarri nahi dute, ez duelako ondo funtzionatzen. Guk aztertu nahi duguna da zergatik dagoen gaizki, zergatik ez duen ondo funtzionatzen eta zer arazo duen PPren Gobernuak LOGSE kentzeko. Beraz, bai, gure jardunaldiak badu lotura lege berriarekin. Legea atera aurretik jendea sentsibilizatu eta prest egotea nahi dugu. Posible den neurrian, ikastetxeetara eraman nahi dugu eztabaida. Hori da politikariek egiten ez dutena eta guk egin nahi duguna.
Zer espero duzue ikastetxeetatik, irakasleengandik, ikasleengandik eta gurasoengandik?
Zabala .- BILGUNEAn eta hortik kanpo gauden eragileen indar eta konpromisoak eragina izango du emaitza hobeak edo okerragoak lortzeko garaian. Erdi lozorroan dagoen sistema pixka bat esnatzea da kontua; guraso, irakasle eta ikasleek ere konpromisoa hartzea nahi dugu gai horren inguruko eztabaidetan eta proposamenak egiterakoan. Ez du denak ohiko goiko estamentuetan gelditu behar. Dinamizazio horrek gizarteratze lan bat eskatzen du eta hori berez da aberasgarria. Hortik aterako diren ondorioak edo emaitzak gero baloratuko ditugu, ikusiko dugu zer dakarren.
Orain dela 10 urte ezarri zen LOGSE Lehen Hezkuntzan eta duela bizpahiru urte bukatu zen bere ezarpen osoa. Ez al da azkarregi ondorioak ateratzeko eta legea indargabetzeko?
Fullaondo .- Hala da, ez da benetako hausnarketa sendo bat egiteko adina denbora pasa. Porrot egin duela dirudi, baina zergatik? Hori inork ez du galdetu. "Ez du balio eta goazen beste lege bat egitera" da PPren ideia.
Legeak gauza asko zituen hobetzeko, baina gauza onak ere bazituen; aurrerapauso handiak zituen irakaskuntzaren edo pedagogiaren ikuspegitik, behintzat. Baina, legea abian jar dadin eta bete dadin baliabideak jarri behar dira, edo ahalmenak eman behar zaizkie ikastetxeei eta irakasleei. Eta hori bai zalantzan jartzen dugula, hots, ikastetxeetan formaziorik eman ote den legeak zioena aurrera eraman ahal izateko.
Bi legeren artean gaude: LOGSE eta Kalitatearen Legea. BILGUNEAk Kalitate Legearen aurkako jarrera duela dirudi. Horrek zer esan nahi du, LOGSE defendatzen duela?
Fullaondo .- Ez. Interpretazio hori egiteko arriskua egon liteke, eta gure asmoa ez da inondik ere LOGSE defendatzea. Gure helburua ez da LOGSE hobetzea edo ez hobetzea, baizik eta gure herrirako hezkuntza sistema propioa eratzea bere lege propioekin. Horregatik, jardunaldian ez da ez dakit zer kalitate legeren aurka egin, baizik eta gure hezkuntzaren kalitatearen alde. Hori da finkatu nahi duguna jardunaldiarekin, eta ezeren kontra egin gabe.
Zabala .- Badirudi Kalitate Legearen aurka jartzean LOGSEren alde jartzen garela, eta hori ez da hala. Identifikazio hori puskatu egin nahi dugu. Gure ahalmen, indar edo gabeziekin modu batean edo bestean urratsak eman nahi ditugu gure hezkuntza eredu propioa definitzeko. Hau da, gabeziak detektatu ondoren, zer urrats eman behar ditugun horiek gainditzeko, kalitate hitza edo beste bat erabil daitekeelarik hori definitzeko.
Kalitatea gora eta kalitatea behera ari gara, baina denok gauza bera ulertzen al dugu kontzeptu horrekin?
Fullaondo .- Egia da kontzeptua bera ondo definitu gabe dagoela oraindik. Lehenengo kalitate hitza definitu beharko genuke. Izan ere, lege berriari Kalitatearen Legea deitzen diote, baina oraindik ez dakigu kalitate hitzak zer esan nahi duen.
Arrizabalaga .- Beraiek LOGSEren aurkako kontzeptu gisa hartu dute: "LOGSE ez da kalitatea eta guk jarriko dugu kalitatea" diote.
Zabala .- Lanbide Heziketan eta ikastetxeetan kalitatea beste modu batera ulertzen da: ISO, EFQM, merchandising, barne ebaluazioa, emaitzak, lehia, konpetitibitatea... Beraiek, ordea, ez diote horri egiten erreferentzia. Zeri? Ez dakigu. Garbi dago gure jardunaldian ez dugula beraien kalitate horretaz mintzo nahi izan.
Noizko ezarri nahi du legea PPk?
Zabala .- Segur aski Aste Santuaren aurretik aterako da, baina ez dakigu ziur. Dena susmoak eta zurrumurruak dira. Badirudi LOUrekin gertatu den iskanbila oraindik baretu gabe dagoela-eta, atzeratu egin nahi dutela pixka bat, gizartea berriro ere beraien aurka altxa ez dadin. Horregatik, orain Lanbide Heziketako Legearen aurreproiektua aurkeztu dute, eta badirudi hori ez dela hain gatazkatsua.
Kalitatearen Legea eztabaidatsua izango dela ohartzen dira, LOUrekin gertatu den bezala. Orain arte mugitu ez den hezkuntza komunitateko beste sektore bat mugiaraz dezake. Horregatik, bi lege -unibertsitarioa eta ez unibertsitarioa- dantzan edukitzea ez zaie interesatzen.
Zergatik uste duzue gizartea mugitu egingo dela? Zer da lege horrek ekarriko duena?
Fullaondo .- Hasteko, ez dute hezkuntza komunitatearen partaide garenokin harremanik izan, eta horrek gizartean ondorio batzuk izango ditu.
Bestalde, ez dakigu ziur zer ekarriko duen, ez baitugu inork ikusi eta ez baitakigu zer dioen. Prentsan agertutakoa soilik ezagutzen dugu eta zenbait susmo ditugu. Alde horretatik, badirudi atzerapausoa dela aurrerapausoa izan beharrean. Dirudienez edukiak soilik hartu dituzte kontuan, eta ez jarrerak, prozedurak...
Horrez gain, ez dakigu zein etapari eragingo dion. Badirudi gehienbat DBHri erasango diola, baina aurreko eta ondorengo etapak ere baldintzatuko ditu.
Zabala .- Komunikabideetan zenbait gauza agertu ziren eta arrasto batzuk eman zizkiguten. Segur aski aztarna horiek hor jarraituko dute legean. Adituak prentsan agertu diren zenbait elementu eta arrasto aztertzen ari dira, eta horrek esan nahi du legeak elementu horien kontra joko duela.
Zein dira elementu horiek?
Fullaondo .- Bata ikasketa ondorengo azterketa da. Unibertsitatera sartzeko selektibitatea kendu egingo dutela diote, baina horren ordez errebalida jarriko dute. Beraz, horrekin unibertsitaterako bidea itxi egiten dute, eta irakaskuntza osoa elitistagoa bihurtzen da.
Zabala.- Ikasketa ibilbidean hiru bide ezartzen ditu. Orain arte DBHko etapa nolabait titulazio edo bide bakarra zen, nahiz eta aniztasuna gutxiago edo gehiago landu. Lege berriak hiru titulazio edo bide proposatu nahi omen ditu: zaborrarena, porrot egiten duten ikasleak CIP edo garantia sozialera desbideratzeko, Lanbide Heziketa eta Batxilergoa. Hiru bideak justifikatu arren, dakarren arazoa da bakoitzari curriculum propioa egin behar zaiola, eta legeak askotan definizio mailan gelditzen dira, hots, gero finantzaketa eta ahalmenak garatzeko tresnarik ez dute bermatzen. Eta ibilbide horiek segregazioa edota bazterketa bultza dezakete.
Arrizabalaga .- EAEn pil-pilean dagoen gai bat ere ukitzen du, zuzendaritza taldeena. Lege berriak zuzendaritza taldeen hautaketa aldatu egiten du. Horrela, ez luke Eskola Kontseiluak aukeratuko, Klaustroak baizik. Horrenbestez, gurasoak kanpoan gelditzen dira eta horrek ikastetxeetako antolaketan murriztapen garrantzitsua dakar. Beraz, badirudi handik eta hemendik hezkuntza komunitatearen partaidetza mugatzeko urratsak eman nahi direla.
Zein interes egon daiteke partaidetza hori mugatzeko?
Fullaondo .- Kontrol eta botere arazoa dela uste dut. Azken finean, ikastetxe bakoitzari bere proiektua edo irakaskuntza mota garatzeko autonomia ematea gobernuan dagoenari botere pixka bat kentzea da. Nik uste dut botere kontua dela eta kontrolatze nahia dagoela hor. Eta ez autonomia, zuzendaritzaren hautaketa eta abar kontrolatzea soilik, baita edukiak, curriculumak eta abar ere. Hots, irakaskuntzaren diseinu guztia. Horren kontrol guztia eduki nahi du, bestela ezin daiteke ulertu.
Arrizabalaga .- Betikoa da, kudeaketa eredu jakobinoa ezarri nahi dute, Frantzian bezala.
Legea espainiar estatu osorako izango da. Hemen, euskal hezkuntza sistema propioaren ikuspegitik, aipatu diren puntu horiez aparte, zer ondorio izango ditu?
Arrizabalaga .- LOGSErekin edukien ehuneko bat Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren eskuetan gelditzen zen, baina lege berriarekin ez dakigu hori nola geldituko den.
Fullaondo .- Argi eta garbi dago hezkuntza sistema propioaren bidean ere beste atzerapauso bat dela, ez baitu ahalbidetuko euskal curriculumaren garapena. Ez dugu uste horri bidea irekiko dionik, alderantziz baizik.
Irakasleen mugikortasuna eta abar ere aipatzen dira, eta horrek esan nahi du curriculum bateratu batera joan nahi dutela, una, grande y libre. Beraz, euskal irakaskuntzari kalte handia egin diezaioke.
Legea onartzeko ohiko prozedura jarraituko da. Zer aukera geldituko da ondoren? Zer tarte geldituko da?
Arrizabalaga .- Gutxi, oso gutxi.
Fullaondo .- Hala ere, gizartearen mobilizazioak garrantzi handia du. Zeresan handia du nola mobilizatzen den eta erantzukizunak nori eskatzen dizkion. Mobilizaziorik gabe badakigu ziur ezarri egingo dela, eta kito. Gizarteari bere iritzia emateko bideak ireki behar zaizkio; gero alde baldin badago, alde dago, baina behintzat iritzia azaltzeko aukera eman. Kontrako iritzia nagusitzen bada, agintean dagoen jendeak pentsatu egin beharko du zer egin lege berriaren ezarpenarekin.
Gauzak dauden bezala egonda eta LOUrekin gertatu dena ikusita, garrantzi handia du gizartearen mobilizazioak. LOUren kasuan, izugarrizko erantzun soziala izan du eta unibertsitateetako dekanoek ere parte hartu dute. Hala ere, legeak aurrera egin du, baina ikusteke dago nola aplikatuko den unibertsitateetan. Zer egingo dute? Inposizioz ezarriko dute Madrilgo parlamentuan gehiengo absolutua dagoela-eta?
LOUrekin estatu guztian egon dira mobilizazioak. Kalitatearen Legea ezarri aurretik zuek ere mugitzen hasi zarete. Nola daude gauzak beste erkidegoetan?
Zabala .- Katalunian CIUk esan du lege berriarekin kontuz ibiltzeko eta gehiago kontrastatzeko, bestela arazoak egon litezkeela. Pentsatzen dugu konpetentzia gehien dituzten erkidegoetan mugimendu gehiago egongo dela. PSOEren nagusitasuna nabaria den erkidegoetan ideologikoki aurre egin beharko diote, azken finean, beraiek sortutako hezkuntza lege baten kontra doan lege bat izan daitekeelako. Erantzun zabala izango duela pentsatzen dugu.
Gainera, askotan badirudi gobernu honek bere legealdian bere legeak egin nahi dituela, eta hori dela legeak aldatzeko arrazoi bakarra. Berdin du gero zer ondorio ekarriko dituen, beraiek legea atera behar dute, eta kito. PSOEk bazuen berea eta PPk berea aterako du orain.
Arrizabalaga .- Eta hori lortzeko bide guztiak erabiliko dituzte. Are gehiago, beharbada legea ekainean aterako dute eta uztailean martxan jarri, hau da, ikastetxeak itxita daudenean eta hezkuntza komunitatea oporretan dagoen garaian.
Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak zer jarrera agertu dute?
Zabala .- Eusko Jaurlaritzari dagokionez, LOUren kasuan, Anjeles Iztuetak esan zuen Hezkuntzako arduradun den heinean gizarteak esaten duena aurrera eramaten saiatuko dela. Horren haritik, erkidego honetan gizarteak esaten badu legearen aurka dagoela, administrazioaren ardura hori babestea eta horretarako urratsak ematea izango litzateke.
Nafarroan, LOUrekin gertatu zen bezala, defendatu egiten dute eta zenbait gauza aplikatu omen dituzte, ibilbideena, adibidez. Hainbatetan Nafarroak Madrilgo legeen laborategi moduan funtzionatu du.
Edu Zabala .- Jardunaldia gure hezkuntza sistemak zein gabezia dituen ikusteko pauso edo lehen saiakera izan da. Orain daukagun hezkuntza sistemak eta LOGSEk gabeziak dituzte eta horiek detektatu ondoren, zer proposamen eta aurrerapauso eman daitezkeen ikusi nahi izan dugu jardunaldian, betiere hezkuntza sistema propioaren bidean.
Marije Fullaondo .- Bi mailatan egin nahi den gizarteratze prozesu bat da. Lehendabiziko urratsa hausnarketa izan da. BILGUNEAK hortik ondorio batzuk aterako ditu eta horiek ikastetxeetara itzuliko dira. Han aztertu eta eztabaidatu ondoren, ekarpenak jaso egingo dira.
Zer-nolako izaera eman nahi diozue BILGUNEAri?
Zabala .- Erakundearen ikurrak edo logotipoak erakusten duen moduan, kolore anitzeko kuboak dira, eta kubo bat sartzen ikusten da. Horrek adierazi nahi duena da ez garela plataforma itxia, baizik eta irekita gaudela, eta gaiaren arabera nahi duena sar daitekeela parte hartzera. Erakunde finko gisa Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkartea, LAB, EILAS eta ELA sindikatuak, Ikastolen Elkartea, Ikasle Abertzaleak, Sarean eta Sortzen-Ikasbatuaz gaude, baina beste zenbait erakunde ere bildu izan zaizkigu. Adibidez, Lanbide Heziketan zerbait egin daitekeenean, Hetel, Ikaslan eta beste erakundeekin harremanetan jarri izan gara. Tokian tokiko eta garaian garaiko egoerara irekita gaude, betiere hezkuntza sistema propioaren baitan.
BILGUNEAren jardunaldiak eta PPk kaleratzeko asmoa duen Kalitatearen Legeak zer erlazio dute?
Fullaondo .- Garbi dago Kalitatearen Legea hor dagoela eta horregatik hasi garela mugitzen. Beti, zoritxarrez, arazoen aurrean bildu eta mugitzen gara. Beraz, beharbada horrek bultzatu du gure arteko hurbilketa, baina hori ez balego ere egin beharko genukeen gauza da.
Izan ere, Euskal Herrirako hezkuntzak zer kalitate baldintza behar dituen definitzeko eskubidea daukagu herri edo nazio moduan, eta hori da egin nahi duguna, hori izan da jardunaldiaren helburua. Hezkuntza sistema propioaren bidean Euskal Herri osorako baliagarria den hezkuntzaren kalitateaz aritu gara. Ez dugu EAEra, Nafarroara edo Espainiako testuingurura bideratu. Momentuz Kalitatearen Legea Espainiako lurralde eremu ofizialean ezarriko da, baina BILGUNEAren asmoa ez da horretara mugatzen.
Hiru administrazioetako adituek eta hezkuntzaren egoeraren berri eman duten adituek hartu dute parte jardunaldian. Xedea Euskal Herri osorako hezkuntza sistema propioaren defentsa da. Beraz, Euskal Herri osorako hezkuntzak zein kalitate baldintza bete behar dituen azaltzea edo jasotzea izango litzateke gure helburua.
Garbiñe Arrizabalaga .- Kalitatearen Legea LOGSE ondo ez dagoelako ezarri nahi dute, ez duelako ondo funtzionatzen. Guk aztertu nahi duguna da zergatik dagoen gaizki, zergatik ez duen ondo funtzionatzen eta zer arazo duen PPren Gobernuak LOGSE kentzeko. Beraz, bai, gure jardunaldiak badu lotura lege berriarekin. Legea atera aurretik jendea sentsibilizatu eta prest egotea nahi dugu. Posible den neurrian, ikastetxeetara eraman nahi dugu eztabaida. Hori da politikariek egiten ez dutena eta guk egin nahi duguna.
Zer espero duzue ikastetxeetatik, irakasleengandik, ikasleengandik eta gurasoengandik?
Zabala .- BILGUNEAn eta hortik kanpo gauden eragileen indar eta konpromisoak eragina izango du emaitza hobeak edo okerragoak lortzeko garaian. Erdi lozorroan dagoen sistema pixka bat esnatzea da kontua; guraso, irakasle eta ikasleek ere konpromisoa hartzea nahi dugu gai horren inguruko eztabaidetan eta proposamenak egiterakoan. Ez du denak ohiko goiko estamentuetan gelditu behar. Dinamizazio horrek gizarteratze lan bat eskatzen du eta hori berez da aberasgarria. Hortik aterako diren ondorioak edo emaitzak gero baloratuko ditugu, ikusiko dugu zer dakarren.
Orain dela 10 urte ezarri zen LOGSE Lehen Hezkuntzan eta duela bizpahiru urte bukatu zen bere ezarpen osoa. Ez al da azkarregi ondorioak ateratzeko eta legea indargabetzeko?
Fullaondo .- Hala da, ez da benetako hausnarketa sendo bat egiteko adina denbora pasa. Porrot egin duela dirudi, baina zergatik? Hori inork ez du galdetu. "Ez du balio eta goazen beste lege bat egitera" da PPren ideia.
Legeak gauza asko zituen hobetzeko, baina gauza onak ere bazituen; aurrerapauso handiak zituen irakaskuntzaren edo pedagogiaren ikuspegitik, behintzat. Baina, legea abian jar dadin eta bete dadin baliabideak jarri behar dira, edo ahalmenak eman behar zaizkie ikastetxeei eta irakasleei. Eta hori bai zalantzan jartzen dugula, hots, ikastetxeetan formaziorik eman ote den legeak zioena aurrera eraman ahal izateko.
Bi legeren artean gaude: LOGSE eta Kalitatearen Legea. BILGUNEAk Kalitate Legearen aurkako jarrera duela dirudi. Horrek zer esan nahi du, LOGSE defendatzen duela?
Fullaondo .- Ez. Interpretazio hori egiteko arriskua egon liteke, eta gure asmoa ez da inondik ere LOGSE defendatzea. Gure helburua ez da LOGSE hobetzea edo ez hobetzea, baizik eta gure herrirako hezkuntza sistema propioa eratzea bere lege propioekin. Horregatik, jardunaldian ez da ez dakit zer kalitate legeren aurka egin, baizik eta gure hezkuntzaren kalitatearen alde. Hori da finkatu nahi duguna jardunaldiarekin, eta ezeren kontra egin gabe.
Zabala .- Badirudi Kalitate Legearen aurka jartzean LOGSEren alde jartzen garela, eta hori ez da hala. Identifikazio hori puskatu egin nahi dugu. Gure ahalmen, indar edo gabeziekin modu batean edo bestean urratsak eman nahi ditugu gure hezkuntza eredu propioa definitzeko. Hau da, gabeziak detektatu ondoren, zer urrats eman behar ditugun horiek gainditzeko, kalitate hitza edo beste bat erabil daitekeelarik hori definitzeko.
Kalitatea gora eta kalitatea behera ari gara, baina denok gauza bera ulertzen al dugu kontzeptu horrekin?
Fullaondo .- Egia da kontzeptua bera ondo definitu gabe dagoela oraindik. Lehenengo kalitate hitza definitu beharko genuke. Izan ere, lege berriari Kalitatearen Legea deitzen diote, baina oraindik ez dakigu kalitate hitzak zer esan nahi duen.
Arrizabalaga .- Beraiek LOGSEren aurkako kontzeptu gisa hartu dute: "LOGSE ez da kalitatea eta guk jarriko dugu kalitatea" diote.
Zabala .- Lanbide Heziketan eta ikastetxeetan kalitatea beste modu batera ulertzen da: ISO, EFQM, merchandising, barne ebaluazioa, emaitzak, lehia, konpetitibitatea... Beraiek, ordea, ez diote horri egiten erreferentzia. Zeri? Ez dakigu. Garbi dago gure jardunaldian ez dugula beraien kalitate horretaz mintzo nahi izan.
Noizko ezarri nahi du legea PPk?
Zabala .- Segur aski Aste Santuaren aurretik aterako da, baina ez dakigu ziur. Dena susmoak eta zurrumurruak dira. Badirudi LOUrekin gertatu den iskanbila oraindik baretu gabe dagoela-eta, atzeratu egin nahi dutela pixka bat, gizartea berriro ere beraien aurka altxa ez dadin. Horregatik, orain Lanbide Heziketako Legearen aurreproiektua aurkeztu dute, eta badirudi hori ez dela hain gatazkatsua.
Kalitatearen Legea eztabaidatsua izango dela ohartzen dira, LOUrekin gertatu den bezala. Orain arte mugitu ez den hezkuntza komunitateko beste sektore bat mugiaraz dezake. Horregatik, bi lege -unibertsitarioa eta ez unibertsitarioa- dantzan edukitzea ez zaie interesatzen.
Zergatik uste duzue gizartea mugitu egingo dela? Zer da lege horrek ekarriko duena?
Fullaondo .- Hasteko, ez dute hezkuntza komunitatearen partaide garenokin harremanik izan, eta horrek gizartean ondorio batzuk izango ditu.
Bestalde, ez dakigu ziur zer ekarriko duen, ez baitugu inork ikusi eta ez baitakigu zer dioen. Prentsan agertutakoa soilik ezagutzen dugu eta zenbait susmo ditugu. Alde horretatik, badirudi atzerapausoa dela aurrerapausoa izan beharrean. Dirudienez edukiak soilik hartu dituzte kontuan, eta ez jarrerak, prozedurak...
Horrez gain, ez dakigu zein etapari eragingo dion. Badirudi gehienbat DBHri erasango diola, baina aurreko eta ondorengo etapak ere baldintzatuko ditu.
Zabala .- Komunikabideetan zenbait gauza agertu ziren eta arrasto batzuk eman zizkiguten. Segur aski aztarna horiek hor jarraituko dute legean. Adituak prentsan agertu diren zenbait elementu eta arrasto aztertzen ari dira, eta horrek esan nahi du legeak elementu horien kontra joko duela.
Zein dira elementu horiek?
Fullaondo .- Bata ikasketa ondorengo azterketa da. Unibertsitatera sartzeko selektibitatea kendu egingo dutela diote, baina horren ordez errebalida jarriko dute. Beraz, horrekin unibertsitaterako bidea itxi egiten dute, eta irakaskuntza osoa elitistagoa bihurtzen da.
Zabala.- Ikasketa ibilbidean hiru bide ezartzen ditu. Orain arte DBHko etapa nolabait titulazio edo bide bakarra zen, nahiz eta aniztasuna gutxiago edo gehiago landu. Lege berriak hiru titulazio edo bide proposatu nahi omen ditu: zaborrarena, porrot egiten duten ikasleak CIP edo garantia sozialera desbideratzeko, Lanbide Heziketa eta Batxilergoa. Hiru bideak justifikatu arren, dakarren arazoa da bakoitzari curriculum propioa egin behar zaiola, eta legeak askotan definizio mailan gelditzen dira, hots, gero finantzaketa eta ahalmenak garatzeko tresnarik ez dute bermatzen. Eta ibilbide horiek segregazioa edota bazterketa bultza dezakete.
Arrizabalaga .- EAEn pil-pilean dagoen gai bat ere ukitzen du, zuzendaritza taldeena. Lege berriak zuzendaritza taldeen hautaketa aldatu egiten du. Horrela, ez luke Eskola Kontseiluak aukeratuko, Klaustroak baizik. Horrenbestez, gurasoak kanpoan gelditzen dira eta horrek ikastetxeetako antolaketan murriztapen garrantzitsua dakar. Beraz, badirudi handik eta hemendik hezkuntza komunitatearen partaidetza mugatzeko urratsak eman nahi direla.
Zein interes egon daiteke partaidetza hori mugatzeko?
Fullaondo .- Kontrol eta botere arazoa dela uste dut. Azken finean, ikastetxe bakoitzari bere proiektua edo irakaskuntza mota garatzeko autonomia ematea gobernuan dagoenari botere pixka bat kentzea da. Nik uste dut botere kontua dela eta kontrolatze nahia dagoela hor. Eta ez autonomia, zuzendaritzaren hautaketa eta abar kontrolatzea soilik, baita edukiak, curriculumak eta abar ere. Hots, irakaskuntzaren diseinu guztia. Horren kontrol guztia eduki nahi du, bestela ezin daiteke ulertu.
Arrizabalaga .- Betikoa da, kudeaketa eredu jakobinoa ezarri nahi dute, Frantzian bezala.
Legea espainiar estatu osorako izango da. Hemen, euskal hezkuntza sistema propioaren ikuspegitik, aipatu diren puntu horiez aparte, zer ondorio izango ditu?
Arrizabalaga .- LOGSErekin edukien ehuneko bat Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren eskuetan gelditzen zen, baina lege berriarekin ez dakigu hori nola geldituko den.
Fullaondo .- Argi eta garbi dago hezkuntza sistema propioaren bidean ere beste atzerapauso bat dela, ez baitu ahalbidetuko euskal curriculumaren garapena. Ez dugu uste horri bidea irekiko dionik, alderantziz baizik.
Irakasleen mugikortasuna eta abar ere aipatzen dira, eta horrek esan nahi du curriculum bateratu batera joan nahi dutela, una, grande y libre. Beraz, euskal irakaskuntzari kalte handia egin diezaioke.
Legea onartzeko ohiko prozedura jarraituko da. Zer aukera geldituko da ondoren? Zer tarte geldituko da?
Arrizabalaga .- Gutxi, oso gutxi.
Fullaondo .- Hala ere, gizartearen mobilizazioak garrantzi handia du. Zeresan handia du nola mobilizatzen den eta erantzukizunak nori eskatzen dizkion. Mobilizaziorik gabe badakigu ziur ezarri egingo dela, eta kito. Gizarteari bere iritzia emateko bideak ireki behar zaizkio; gero alde baldin badago, alde dago, baina behintzat iritzia azaltzeko aukera eman. Kontrako iritzia nagusitzen bada, agintean dagoen jendeak pentsatu egin beharko du zer egin lege berriaren ezarpenarekin.
Gauzak dauden bezala egonda eta LOUrekin gertatu dena ikusita, garrantzi handia du gizartearen mobilizazioak. LOUren kasuan, izugarrizko erantzun soziala izan du eta unibertsitateetako dekanoek ere parte hartu dute. Hala ere, legeak aurrera egin du, baina ikusteke dago nola aplikatuko den unibertsitateetan. Zer egingo dute? Inposizioz ezarriko dute Madrilgo parlamentuan gehiengo absolutua dagoela-eta?
LOUrekin estatu guztian egon dira mobilizazioak. Kalitatearen Legea ezarri aurretik zuek ere mugitzen hasi zarete. Nola daude gauzak beste erkidegoetan?
Zabala .- Katalunian CIUk esan du lege berriarekin kontuz ibiltzeko eta gehiago kontrastatzeko, bestela arazoak egon litezkeela. Pentsatzen dugu konpetentzia gehien dituzten erkidegoetan mugimendu gehiago egongo dela. PSOEren nagusitasuna nabaria den erkidegoetan ideologikoki aurre egin beharko diote, azken finean, beraiek sortutako hezkuntza lege baten kontra doan lege bat izan daitekeelako. Erantzun zabala izango duela pentsatzen dugu.
Gainera, askotan badirudi gobernu honek bere legealdian bere legeak egin nahi dituela, eta hori dela legeak aldatzeko arrazoi bakarra. Berdin du gero zer ondorio ekarriko dituen, beraiek legea atera behar dute, eta kito. PSOEk bazuen berea eta PPk berea aterako du orain.
Arrizabalaga .- Eta hori lortzeko bide guztiak erabiliko dituzte. Are gehiago, beharbada legea ekainean aterako dute eta uztailean martxan jarri, hau da, ikastetxeak itxita daudenean eta hezkuntza komunitatea oporretan dagoen garaian.
Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak zer jarrera agertu dute?
Zabala .- Eusko Jaurlaritzari dagokionez, LOUren kasuan, Anjeles Iztuetak esan zuen Hezkuntzako arduradun den heinean gizarteak esaten duena aurrera eramaten saiatuko dela. Horren haritik, erkidego honetan gizarteak esaten badu legearen aurka dagoela, administrazioaren ardura hori babestea eta horretarako urratsak ematea izango litzateke.
Nafarroan, LOUrekin gertatu zen bezala, defendatu egiten dute eta zenbait gauza aplikatu omen dituzte, ibilbideena, adibidez. Hainbatetan Nafarroak Madrilgo legeen laborategi moduan funtzionatu du.
