Euskarazko lehen trantsizio gela Nafarroan. (Iruñeko Hegoalde Ikastola)

2006-11-02

Garapenaren nahaste orokortuak zituzten ikasleek, orain arte, aukera bakarra zuten Nafarroan: zentro espezifiko batera joatea. Alegia, zentro arrunta utzi (sozializaziorako testuinguru egokiena galduz) eta gaztelaniaz ikasi behar zuten (euskaraz halako zentrorik ez baita).

Hegoalde ikastolatik bertatik, eredu berri bat sortu zuten guraso zein hezitzaileek: ikasleok euren zentroan eta euskaraz jarraituko zuten, baina era berean, gela mailako programazioak uneoro erantzun beharko zien bakoitzaren premiei. Hala ireki zuten, 2004/2005 ikasturtean, “Trantsizio Gela”: beharrezkoa den luxu bat.

 

 
 

Trantsizio Gelan hiru ikasle eta bi hezitzaile daude, eta taldeko jardueren bidez bakoitzaren premiei eta erritmoei erantzuten saiatzen dira. Ikasle hauen frustrazio maila baxuagoa dela nabaritu dute jada, uneoro taldean aktibo egoteko aukera dutelako. Aldiz, gela arruntean ordu asko emanez gero, azkenean denbora pasa egoten dira, presentzia pasiboan. Halakoetan frustrazioa ere handia izaten da, ikasleak ikusten duelako ez dela ailegatzen gela arrunteko martxari jarraitzera. Horregatik, nahiago dute ordu gehienak Trantsizio Gelan eman, eta erreferentzia gelara doazenetan izan dadila eurek benetan parte har dezaketen jardueran aritzeko, “zeren guk ez dugu nahi bere adinekoen ondoan egotea –dio Ana Olaizek–, baizik eta ondoko horrekin aritzea”.

Horrek heziketako eragile guztien artean koordinazio handia izatea eskatzen du. Gela arrunteko tutorearekin ordutegiak adostu eta ekintza egokiak planifikatu behar dira. Gainera, ikasle bi Etxarritik eta Larraintzartik datoz, eta beraz, euren erreferentzia gelak ere badituzte han (arratsaldez herriko eskolara doaz): zentro haiekin ordutegiak moldatu behar izan dituzte, eta hango tutoreekin programak finkatu. Garraioak ere egokitu behar izan dituzte, jantokikoekin elkarlanean aritu (eguneroko eginbehar horiek garrantzia berezia hartzen baitute ikasleon autonomia garatzeko). Eta zer esanik ez gurasoekin etxea eta ikasgela lotzeko egin behar den lanaz.

Bestetik, legez definitu gabeko esparrua da hau. Beraz, bidean arazoak sortu ahala soluzio propioak asmatu behar izan dituzte, etengabe: programazio mailan, ordutegian, administrazio lanetan.. dena baitzen, lege mailan, putzu ilun.

Haurrarengandik abiatu, ez ohiko curriculumetik

Trantsizio Gelan zer programazio landu zehaztea ez zen samurra izan. “Hasieran denbora asko galdu genuen lan ildo batzuk ohiko curriculumetik atera nahian”, kontatzen du Anak. Izan ere, behar bereziko curriculumik ez dago, eta ohiko curriculuma ez da erreferente batere egokia. “Gaitasunak izan behar baitu abiapuntua –Asun Larretaren hitzetan–, eta ez arloak. Gaitasun komunikatiboak, afektiboak, motorrak eta kognitiboak hartu genituen ardatz, eta ez ohiko curriculumak zehazten dituen mailatan lantzeko, baizik eta haur horien gaitasun propioetan zentratuta”.

Ikasle bakoitzak oso ezaugarri desberdinak ditu, baina ikusi zuten premia oinarrizkoenak alderdi berean zituztela: komunikazioan, egituratzeko gaitasunean eta autonomian. Beraz, gelako jardunak premia bateratu horiei erantzun beharko zien. Interesguneak sortu zituzten hala: “Interesgune hurbilak, eguneroko bizitzakoak eta funtzionalak. Gainera, abstrakzio mailan ezin dugu lanik egin, beti izan behar du zerbait egitea. Horrek ere errazten digu bakoitzaren adimen mailari eta erritmoari jarraitzea”, zehazten du Anak. Bakoitzaren gaitasunak multzokatuz lortu dute programazioak ordenatzea eta ebaluaketarako ere irizpide zehatzak izatea, helburu jakin batzuen baitan.

Gakoa: etxean komunikazio gaitasunak garatzea

Garapenaren nahaste orokortuak dituzten haurrentzat, mesede al da bigarren hizkuntzan ikastea? Adituen hitzetan, hizkuntza trastornoak dituzten haurrekin ez da komeni bigarren hizkuntza sartzea. Hegoalde ikastolan halako kasurik ez dute. Oraingoz, bigarren hizkuntzan murgiltzeak on egin diela ikusten dute: bai intelektual mailan eta baita afektiboki ere (ikasleok hizkuntzarekiko eta ikastolarekiko hartu duten atxikimendua oso garrantzitsua baita). Ikasle bakoitza mundu bat den arren, Anaren ustez, banakako kasu guztietan arrakastaren giltza hauxe da: familia eremuan komunikazio gaitasunak lantzen diren edo ez. “Arazoa ez baita hizkuntza, baizik eta bakoitzaren gaitasun komunikatiboa”.

Ikasleak pozik daude, baita gurasoak ere. Irakasleak bide berri honek zer emango daude, ilusioz. •

 

EZAUGARRIAK:

* Garapenaren nahaste orokortuak dituzten ikasleentzat da. Komunikazio arazo larriak dituzte, eta ia beti adimen

atzerapenarekin du lotura. * 8-11 urteko hiru ikasle daude, eta bi irakasle (tutorea eta laguntzailea). * Komunikazio gaitasunak eta autonomia garatzea da helburua. Interesgune bat hautatzen da, funtzionala erabat, gelako programazioaren ardatz. Programazio horren barnean ikasle bakoitzak bere lanketa berezitua du. * 4 txoko daude: harrera, joko librea, mahai jokoak eta informatika. * Zentro arruntaren barnean dago. Ikasle bakoitzak bere erreferentzia gela du, adinaren arabera, eta ikasgai jakin batzuetanhara doa: musikan, plastikan, gorputz heziketan eta tailerretan. Irakasle laguntzailea ondoan du beti. * Legez definitu gabeko esparrua da. Ikasleon ordutegi, programazio eta abarrak ezin dira txosten estandarretan sailkatu. * Euskaraz eta ohiko zentroan ikasteko aukera dute. Orain arte, ikasleok zentro espezifiko batean sartzea beste biderik ez zuten. Zentro horiek gaztelaniazko eredua soilik eskaintzen dute. * Laguntza handia eman diete CREENAk (Centro de Recursos de Educacion Especial de Navarra), eta Mutiloako ikastetxeak(gaztelaniaz, gisa honetako gela duen ikastetxe bakarra Nafarroan). - Gela barruan irakasle bat (tutorea) eta zaintzailea aritzen gara. Azken hori ez da irakaslea.Txokoak: 1- Harrera-Aho hizkuntza 2- Joko librea 3- Mahai jokoa, mahai lana, plastika 4- InformatikaGelaren sorrera: Hegoaldeko ikasle bati soluzio bide emateko nahian, CREENAkoek proposatuta, Iruñerrian egoera berbereko beste 3 kasu zirelarik, gela irekitzea erabaki zen.

 

2006-11-02