URTXINTXA ESKOLA:<i> Euskal jolasen bilduma </i>CD-ROMa da produktu berriena
2002-01-01
Ez dago euskaraz ez jolasteko aitzakiarik. Euskarazko abestiak eta jolasak ez baldin badakizkigu, nahi ez dugulako da, ez materialik ez dagoelako. Izan ere, azken urteotan euskal jolasen inguruan produktu ugari kaleratu dira: zintak, CDak, bideoak... Eta azkena Urtxintxa Eskolaren Euskal jolasen bilduma CD-ROMa dugu. Handik eta hemendik, batzuen eta besten lanarekin euskal jolasen inguruko bilduma osatuz doa.
Haurrak, jolasak eta euskara. Bat baino gehiago izan dira hiru kontzeptu horien inguruko kezka agertu izan dutenak. Eta guztiak ondorio berera iritsi izan dira: Euskal Herriko haurrek erdaraz jolasten zutela, erdarazko abestiak kantatzen zituztela eta esamoldeak ere ez zirela euskal jatorrikoak. Gauzak horrela, horri buelta emateko asmoz hainbat ekimen eraman dira aurrera.
Lehen jasoketa mardula Etniker taldeak egin zuen eta Juegos infantiles en Vasconia liburua kaleratu zuen 1993an.
Era berean, Imanol Urbietaren kanta ugari erabili izan dira jolasetarako, nahiz eta espresuki horretarako asmatuak ez izan. Eta dudarik gabe, hastapen baliotsua izan da oso.
Dena den, jolasen kasuan, liburu formatutik zinta eta CDrako jauzia hik hasik eman zuen Haur-jolasen abestiak I eta II lanekin. Lehen zinta eta CDak 22 abesti ditu eta bigarrenak 23. Kanta horiek hainbat jolasetan erabiltzen direnak dira: soka-saltoan, gomatan, txalotako jolasetan, korroan, ezkutaketan, aho-korapiloetan, dantza jokoetan, imitaziozkoetan, zotz egitekoetan, hatz jokoetan, aulki jokoetan, txingotakoetan, hizkuntza jokoetan, korrika egiteko jolasetan, lerroan aritzekoetan eta abar. Doinuz eta bertsoz jantzirik, abesti zaharrak eta berriak nahasten dira.
Lan bi horien osagarri da Zatoz jolastera! bideoa. Haur-jolasen abestiak I eta II zinta eta CDetatik aukeraketa bat egin ostean, bideoan 23 abesti biltzen dira. Takolo, Pirritx eta Porrotx pailazo taldea, haurrak eta Euskal Herriko hainbat pertsonaia ezagun protagonista dituen istorio bat kontatzen da, denak jolasean agertzen direlarik. Helburua garbia da beti: haurrak euskaraz jolas daitezen lortzea.
Ez dira, ordea, xede hori duten material bakarrak. Hainbat herritan ere sortu dira iniziatibak. Bata Debako Udalarena dugu. 2000. urtean Debako Udaleko Euskara Batzordeak eta Zuhatza Euskara Elkarteak kantu bildumatxo bat kaleratu zuten. Seme-alabekin euskaraz jolasteko baliabideak eskaini nahian, gurasoentzat haur jolasen kantuen ikastaroa antolatu zuten, eta ondoren, han erabilitako materialarekin bildumatxoa osatu.
Ikastetxeetatik sortutako iniziatibak ere baditugu; hala nola, Markina-Xemeingo Lea-Artibai ikastetxe publikokoa. Batez ere, soka-saltoan aritzeko hainbat modu eta aldaera jasotzen dira horiek egin duten lanean.
Ikusi eta ikasi bai, baina jolastu ere bai
Material hori guztia baliagarria eta egokia da oso lortu nahi den helbururako. Baina zerbait gehiagoren falta sumatzen zuten hartzaileek, bereziki irakasle, hezitzaile eta gurasoek. Abestiak ikasteko modua bazuten, baina jolasak ikastea zailagoa zen. Horixe zen behar zutena: jolasak ikastea. Eta horretarako, zer egokiagorik beraiek jolastea baino?
Horrela, hik hasi ikastetxeetan ikastaroak eskaintzen hasi zen. Urtxintxa Eskolak ere gauza bera egin zuen, ikastaroak eman bai irakasleei eta bai astialdiko hezitzaileei. Jakina da aisialdiko taldeetan aspaldiko ohitura dela begiraleei jolasak irakastea.
Era berean, Sortzen-Ikasbatuaz erakundeak Euskaraz Mintza proiektua jarri zuen martxan. Jolasen bitartez kaleko euskara informalaren erabilera bultzatzea da egitasmo horren helburua. Gauzak horrela, ikasleei, irakasleei eta gurasoei ikastaroak eskaini zaizkie, eta Urtxintxa Eskolako begiraleak izan dira ardura hori eduki dutenak.
Euskal Jolasen bilduma CD-ROM berria
Aipatutako ekimen guztiez gain, bada osagarri den produktu berri bat: Urtxintxa Eskolak kaleratu duen Euskal Jolasen bilduma CD-ROMa. 50 jolas biltzen ditu, horietatik 28k abestia dutelarik. Jolasen aurkeraketa egiterakoan erabilpena hartu dute kriterio nagusitzat, hots, erabilgarriak diren jolasei eman diete lehentasuna. Jaime Altuna lanaren koordinatzaileak hori azpimarratu du:"Agian sinpleak irudituko zaizkio norbaiti, baina guk erabilgarritasunari eman diogu lehentasuna. Abesti zaharrak, ez hain zaharrak eta berriak daude, eta gehienak herrikoiak dira, guk asmatutakorik ez dago".
CD-ROMak jolasen zerrenda erakusteaz gain, beste hainbat aukera ematen ditu. Hasteko, jolas bakoitza ze jolas mota den agertzen da: animazioa, eskuetakoa, korrikakoa, harrapaketan, txingoka, trebetasun jolasa, soka-saltokoa, korrokoa, gomatakoa, ezkutaketan, lerrokakoa, baloiarekin jolastekoa eta zozketatzekoa. Bakoitza zein adinetik aurrerako haurrentzako modukoa den zehazten da, zenbat partaide behar diren gutxienez, zein material behar den eta zein lekutan jolas daitekeen. Hori guztia pantaila nagusian agertzen da, eta horrez gain, jolas bakoitza nola gauzatzen den eta zein arau eta konsigna dituen ere esplikatzen da. Jolas bakoitzak dituen hainbat aldaeraren berri ere ematen da. Era berean, jolasaren garapenean erabiltzen diren esamoldeak azpimarratzen dira. Informazio sozio-kulturala ere biltzen da; hala nola, jolasaren historia, jatorria eta abar. Azkenik, bakoitzak zein heziketa gaitasun lantzeko balio duen aipatzen da: jolasaren bitartez garatzen diren jolas jarduera mota, jokaera kognitiboak, trebetasun funtzionala eta alderdi sozialak.
Azalpen horiek guztiak ezagutu ondoren, jolasten hastea falta da. Baina aurretik jolasa bisualizatzeko aukera ematen du CD-ROMak. Jolas bakoitzaren irudiak agertzen dira, hots, inurri talde bat ikusten da jolasean. Hurrengo urratsa ordenagailua utzi eta gu geu jolasten hastea da.
Aitzitik, eserita jarraitu nahi duenak Tortoloxen jolasean aritzeko aukera du. Ezen, CD-ROM honetan bertan tortoloxen jolas interaktiboa baitago. Ordenagailuko teklatua erabiliz mugitzen dira eskua eta tortoloxak, eta hiru zailtasun maila ditu. Jolas tradizionala eta Teknologia Berriek bat egin duten garaira iritsi gara. Zer, ausartzen al zara?
Uzta bilketa, orain eta gero
Talde guztiak pozik ageri dira orain arte egindako lanek izan duten erantzunarekin. Orain dela zenbait urte ez zegoen ezer, ez zegoen materialik. Momentu honetan, ordea, ezin esan gauza bera. Materiala badago, kezka ere bai, eta euskal jolasen inguruko mugimendua nabari da. Epe motzera emaitzak ikusi dira, eta epe luzera gehiago ikusiko dira. Ohiturak aldatzeak denbora eskatzen du, baina bide horretan sartuak gaude. Eutsi goiari eta jolastu euskaraz!•
Lehen jasoketa mardula Etniker taldeak egin zuen eta Juegos infantiles en Vasconia liburua kaleratu zuen 1993an.
Era berean, Imanol Urbietaren kanta ugari erabili izan dira jolasetarako, nahiz eta espresuki horretarako asmatuak ez izan. Eta dudarik gabe, hastapen baliotsua izan da oso.
Dena den, jolasen kasuan, liburu formatutik zinta eta CDrako jauzia hik hasik eman zuen Haur-jolasen abestiak I eta II lanekin. Lehen zinta eta CDak 22 abesti ditu eta bigarrenak 23. Kanta horiek hainbat jolasetan erabiltzen direnak dira: soka-saltoan, gomatan, txalotako jolasetan, korroan, ezkutaketan, aho-korapiloetan, dantza jokoetan, imitaziozkoetan, zotz egitekoetan, hatz jokoetan, aulki jokoetan, txingotakoetan, hizkuntza jokoetan, korrika egiteko jolasetan, lerroan aritzekoetan eta abar. Doinuz eta bertsoz jantzirik, abesti zaharrak eta berriak nahasten dira.
Lan bi horien osagarri da Zatoz jolastera! bideoa. Haur-jolasen abestiak I eta II zinta eta CDetatik aukeraketa bat egin ostean, bideoan 23 abesti biltzen dira. Takolo, Pirritx eta Porrotx pailazo taldea, haurrak eta Euskal Herriko hainbat pertsonaia ezagun protagonista dituen istorio bat kontatzen da, denak jolasean agertzen direlarik. Helburua garbia da beti: haurrak euskaraz jolas daitezen lortzea.
Ez dira, ordea, xede hori duten material bakarrak. Hainbat herritan ere sortu dira iniziatibak. Bata Debako Udalarena dugu. 2000. urtean Debako Udaleko Euskara Batzordeak eta Zuhatza Euskara Elkarteak kantu bildumatxo bat kaleratu zuten. Seme-alabekin euskaraz jolasteko baliabideak eskaini nahian, gurasoentzat haur jolasen kantuen ikastaroa antolatu zuten, eta ondoren, han erabilitako materialarekin bildumatxoa osatu.
Ikastetxeetatik sortutako iniziatibak ere baditugu; hala nola, Markina-Xemeingo Lea-Artibai ikastetxe publikokoa. Batez ere, soka-saltoan aritzeko hainbat modu eta aldaera jasotzen dira horiek egin duten lanean.
Ikusi eta ikasi bai, baina jolastu ere bai
Material hori guztia baliagarria eta egokia da oso lortu nahi den helbururako. Baina zerbait gehiagoren falta sumatzen zuten hartzaileek, bereziki irakasle, hezitzaile eta gurasoek. Abestiak ikasteko modua bazuten, baina jolasak ikastea zailagoa zen. Horixe zen behar zutena: jolasak ikastea. Eta horretarako, zer egokiagorik beraiek jolastea baino?
Horrela, hik hasi ikastetxeetan ikastaroak eskaintzen hasi zen. Urtxintxa Eskolak ere gauza bera egin zuen, ikastaroak eman bai irakasleei eta bai astialdiko hezitzaileei. Jakina da aisialdiko taldeetan aspaldiko ohitura dela begiraleei jolasak irakastea.
Era berean, Sortzen-Ikasbatuaz erakundeak Euskaraz Mintza proiektua jarri zuen martxan. Jolasen bitartez kaleko euskara informalaren erabilera bultzatzea da egitasmo horren helburua. Gauzak horrela, ikasleei, irakasleei eta gurasoei ikastaroak eskaini zaizkie, eta Urtxintxa Eskolako begiraleak izan dira ardura hori eduki dutenak.
Euskal Jolasen bilduma CD-ROM berria
Aipatutako ekimen guztiez gain, bada osagarri den produktu berri bat: Urtxintxa Eskolak kaleratu duen Euskal Jolasen bilduma CD-ROMa. 50 jolas biltzen ditu, horietatik 28k abestia dutelarik. Jolasen aurkeraketa egiterakoan erabilpena hartu dute kriterio nagusitzat, hots, erabilgarriak diren jolasei eman diete lehentasuna. Jaime Altuna lanaren koordinatzaileak hori azpimarratu du:"Agian sinpleak irudituko zaizkio norbaiti, baina guk erabilgarritasunari eman diogu lehentasuna. Abesti zaharrak, ez hain zaharrak eta berriak daude, eta gehienak herrikoiak dira, guk asmatutakorik ez dago".
CD-ROMak jolasen zerrenda erakusteaz gain, beste hainbat aukera ematen ditu. Hasteko, jolas bakoitza ze jolas mota den agertzen da: animazioa, eskuetakoa, korrikakoa, harrapaketan, txingoka, trebetasun jolasa, soka-saltokoa, korrokoa, gomatakoa, ezkutaketan, lerrokakoa, baloiarekin jolastekoa eta zozketatzekoa. Bakoitza zein adinetik aurrerako haurrentzako modukoa den zehazten da, zenbat partaide behar diren gutxienez, zein material behar den eta zein lekutan jolas daitekeen. Hori guztia pantaila nagusian agertzen da, eta horrez gain, jolas bakoitza nola gauzatzen den eta zein arau eta konsigna dituen ere esplikatzen da. Jolas bakoitzak dituen hainbat aldaeraren berri ere ematen da. Era berean, jolasaren garapenean erabiltzen diren esamoldeak azpimarratzen dira. Informazio sozio-kulturala ere biltzen da; hala nola, jolasaren historia, jatorria eta abar. Azkenik, bakoitzak zein heziketa gaitasun lantzeko balio duen aipatzen da: jolasaren bitartez garatzen diren jolas jarduera mota, jokaera kognitiboak, trebetasun funtzionala eta alderdi sozialak.
Azalpen horiek guztiak ezagutu ondoren, jolasten hastea falta da. Baina aurretik jolasa bisualizatzeko aukera ematen du CD-ROMak. Jolas bakoitzaren irudiak agertzen dira, hots, inurri talde bat ikusten da jolasean. Hurrengo urratsa ordenagailua utzi eta gu geu jolasten hastea da.
Aitzitik, eserita jarraitu nahi duenak Tortoloxen jolasean aritzeko aukera du. Ezen, CD-ROM honetan bertan tortoloxen jolas interaktiboa baitago. Ordenagailuko teklatua erabiliz mugitzen dira eskua eta tortoloxak, eta hiru zailtasun maila ditu. Jolas tradizionala eta Teknologia Berriek bat egin duten garaira iritsi gara. Zer, ausartzen al zara?
Uzta bilketa, orain eta gero
Talde guztiak pozik ageri dira orain arte egindako lanek izan duten erantzunarekin. Orain dela zenbait urte ez zegoen ezer, ez zegoen materialik. Momentu honetan, ordea, ezin esan gauza bera. Materiala badago, kezka ere bai, eta euskal jolasen inguruko mugimendua nabari da. Epe motzera emaitzak ikusi dira, eta epe luzera gehiago ikusiko dira. Ohiturak aldatzeak denbora eskatzen du, baina bide horretan sartuak gaude. Eutsi goiari eta jolastu euskaraz!•
