192 editoriala: 28 urte berandu

2014-11-01

Berri ona da euskara sare publiko osoko ikastetxeetara zabaltzeko aukera irekitzea, baina, Nafarroako Euskararen legea aldatzeko proposamena ez da aski. Aldatu ez, gainditu eta alboratu egin behar baita 1986ko legea, nafar guztien hizkuntza-eskubideak errespeta daitezen eta euskararen normalizazioaren bidean aurrera egin dadin.

 
 

28 urte berandu dator Nafarroako Euskararen Legearen aldaketa-proposamena. Eta ez da aski. D eredua Nafarroako sare publiko osora zabaltzea aurrerapauso handi bat da, bai.  Aldaketa historikoa izango da. Arnasa eta sosegua ekarriko dizkie egunero-egunero euskaraz ikasi ahal izateko kilometro andana egin behar dituzten 1.400 ikasleei eta haien familiei. Bai, euskaraz ikasteko aukerak ugarituko ditu. Garrantzitsua da, bai, oso. Baina ez da aski euskararen normalizazioaren bidean.

Oraindik ere, eta legea aldatuta ere, euskara ez da Nafarroako hizkuntza ofiziala izango, eta hala behar luke. Legea aldatuta ere, nafar guztiek ez dituzte eskubide berberak izango —euskarazko irakaskuntza eskaintzeko gutxieneko ­ikasle kopurua Gobernuak zehaztuko baitu—, nafar guztiek ez dituzte aukera berberak izango, Nafarroa zatitzen jarraituko baitu legeak, zonifikatzen, zein izan diatekeen euskaldun eta zein ez erabakitzen.  
“Helburu nazionalistak” aipatu ditu Yolanda Barcina Nafarroako Gobernuko presidenteak legearen aldaketa kritikatzeko. “Ez dira euskara erabiltzen ari modu kulturalean, euskal nazionalismoaren nahi batzuk lortzeko baizik”, esan du UPNko buruak. Baina benetan erabaki poilitikoa dena, helburu (espainiar) nazionalistak dituena, kilometroen arabera eskubideak murriztea da. Beldurraren mamua hauspotzen hasi da, euskara eta ­ogena, euskara eta arriskua, euskara eta atzerapausoa nahasiz: euskara sare publiko osora zabaltzeak Nafarroako hezkuntza-sistema kaltetuko duela  esan dute Barcinak eta Jose Iribasek: “Eredu egonkor eta ­adostua nahasi egingo dute”.
Harritzekoa da, halaber PSNren jarrera. 28 urtean legea aldatu beharrik ikusi izan ez duenak, edo ezinezko jo izan duenak hamabost ­egunean egingo du orain aldaketa.  Argi azaldu du PSNko parlamentari Pedro Rasconek lege aldaketak ez duela 1986koaren “funtsa” itxuraldatuko, hau da, benetan kanbiatu behar litzatekeena ukituko ez delako lasai da PSN. Kezkatzekoa da beraz. Legearen artikulu bat aldatzea ez da aski. Legea gainditu, bertan behera utzi behar da, nafar guztien hizkuntza-eskubideak eta euskara eta euskaraz ikasteko aukera-berdintasuna bermatuko dituen lege bat behar da.

Euskal Herria mapatik erauzi arte

Bitartean, Nafarroako Gobernuak bere politikak zorroztuz jarraitzen du. Euskal Herria mapatik kendu ezin duenez, Euskal Herriko mapa azaltzen duten liburuak kenduko ditu eskoletatik, “Nafarroako ­errealitate instituzionala” ez ei dute-eta errespetatzen, Iribasen hitzetan. Nor da Nafarroako errealitatea benetan errespetatzen ez duena? Nor da euskaldunak ukatu nahi dituena? Nor da hezkuntza eta hizkuntza helburu nazionalisten menera erabili nahi dituena? Nor da nafarren hizkuntza- eta hezkuntza-eskubideak urratzen dituena?

2014-11-01