Andra Mari ikastola, ETXARRI ARANATZ: Nafarroa Oinez 2009. Txikiak handi garelako eta direlako

2009-04-01
Txikiak izanda ere, sendoak gara, indartsuak eta etorkizun handikoak. Mezu hori lau haizeetara zabaldu nahi du aurtengo Nafarroa Oinez jaiak. Txiki indartsuen bozeramaile izan nahi dute, eta Argiñe ipurtargiak lan horretan lagunduko die, urriaren 18ra bitartean. Bidea argituko du Argiñek; txikien handitasuna Europan barrena harro aldarrikatuko du. Katalunian eta Aragoin izan da orain arte, baina Galiziara, Bretainiara, Okzitaniara eta Galesera joatekotan da. Hizkuntza gutxituen arteko sarea osatuz, Etxarri Aranaztik abiatuta, armiarma lana egiten ari da ipurtargia Europan barrena.
 
 
Nafarroa Oinez aldarrikapenerako gune izan dadin nahi dute Etxarri Aranazko Andra Mari ikastolakoek, eta ez soilik dirua biltzeko jai. Festa antolatzea egokitu zitzaienean, Europako hizkuntza gutxituen arteko sarea osatzen joatea bururatu zitzaien.
Andra Mari ikastolako Muxi Mariñelarena zuzendariak eta Marta Igoak, Andra Mari Ikastolako Nafarroa Oinezko koordinatzaile nagusiak, azaldu digutenez, euskara eta euskal kultura sustatzea ere Nafarroa Oinezen egitekoa da, eta jaia bera eta euskara Euskal Herritik kanpora ezagutarazi nahi dituzte, munduari hemengo errealitatearen eta egiten den lanaren berri emateko. Alde batetik, Nafarroa Oinezen web orrian katalanari, galizierari, bableari, aragoierari, okzitanierari, bretoierari, alsazierari, frisierari, galeserari, gaelikoari eta eskozierari buruzko informazioa bildu zuten. Hitzen bidaldia izeneko atala ere zabaldu zuten web orrian, eta hainbat idazlek munduko hizkuntza gutxituei buruzko ipuinak idatzi dituzte han, Muxik azaldu digunez: “Munduko hizkuntza gutxituen egoera nolakoa den ikusteko leiho txiki bat da”. Bestetik, hizkuntza gutxituak dituzten herrialdeekin harremanetan jartzea pentsatu zuten, sarea sortzea, aldarrikapenean elkarrekin aritzeko. Behatokiaren bidez hainbat harreman egin ondoren, lanean hasi ziren. Esperientzia politak izan dituzte orain arte Katalunian eta Aragoin, eta uda bitartean Galizia, Bretainia, Okzitania eta Gales bisitatzeko asmoa dute. Bestalde, Nafarroa Oinez egunerako herrialde horietako ordezkariak gonbidatuko dituzte, gure egoera bertatik bertara ezagutarazteko.
Herrialde horiekin harremana sendotu nahi dute, eta zubi egonkor bat ezarri, Muxik esan digunez: “Nafarroa Oinez jaiak duen oihartzuna aprobetxatuz, hizkuntza gutxituen eta gutxiagotuen errealitatea kaleratu nahi dugu, jendeak, hizkuntza horien atzean kulturak eta herriak daudela, horietako asko gainera, desagertzeko zorian, kontzientzia har dezan”. “Aragoiko Nogara elkartearekin harremanak izan ditugu, eta laguntza eskatu digute, aragoierak ez duelako inolako estatusik. Sinadura bilketa antolatu dute, eta laguntza eskatu digute. Gure sarea ireki dugu, eta haiei laguntzen saiatuko gara”, gaineratu du Martak.
Katalunian, berriz, irakaskuntzaren esparruan aritu dira, eta harreman garrantzitsuak eta ekarpen handiak egin dituzte. Haiek gure egoera gertuagotik ezagutu dute, eta guk haiena. Muxik bestelako ikuspegia ekarri du handik: “Kataluniara joan aurretik katalana erabat normalizatua zegoen hizkuntza zela pentsatzen genuen. Baina bidaia horretan hainbat erakundetako, elkartetako, fundaziotako, sindikatutako, eskoletako... ordezkariekin bildu ginen eta denek, azaldu zuten katalanaren gaur egungo egoerarekiko kezka. Azken 30 urtetan katalanaren normalizazioaren alde lan asko egin den arren, ez da oraindik erabateko normalizaziorik lortu eta gizartean gertatzen ari diren aldaketek esku-hartze bereziak eskatzen dituztela pentsatzen dute. Adibidez, iristen ari diren etorkinen integraziorako neurriak hartzea, edota murgiltze linguistikoan antzemandako hutsuneei aurre egitea, hizkuntza, kohesio sozialerako objektu gisa hartuz, eta katalanez komunikatzeko behar soziala sortuz. Euskal Herrikoa eta Kataluniakoa oso egoera desberdinak dira eta bai batean nola bestean hizkuntzaren normalizaziorako eman beharreko urratsak ere, bakoitzak duen  egoerari egokitu behar zaizkio. Hala ere, Katalunia, pauso bat aurrera doanez, kontutan hartu beharreko erreferentea izan daiteke guretzat.  Euskal Autonomi Erkidegoan murgiltze linguistikoa indartu beharko litzateke. Nafarroako Foru Erkidegoan eta Iparraldean, egoera larriagoa da, lurralde historiko horietan euskara ez baitago hizkuntza propio gisa onartua”. Martak, ildo beretik hitz egin du: “Nafarroako Euskararen legeak ez du nafarren eskubiderik bermatzen. Hizkuntza baten biziraupena, hizkuntza horrek gizartean eragiten duen beharraren baitan dago.   Beharrak sortzea administrazioari dagokion afera da baina, tamalez, Nafarroan ez  dugu halakorik. Are gehiago, ahalik eta traba gehien sortzen saiatzen dela esan liteke. Azken urteotan D ereduak gora egin badu, ikastolek sortutako presioari esker izan da, baina ezin uler daitekeen Euskararen Legeari esker, gaur egun Nafarroako hainbat tokitan euskaraz ikastea ezinezkoa da. Halaber, “eremu mistoa” deituriko zonaldeetan D ereduan aritzea ere ez dago, inolaz ere, bermaturik. Gauzak horrela, bertakoak euskalduntzeko eragoztearen saiakera etengabean, pentsa nola jokatzen den etorkinen egoerarekin. Andra Mari ikastolak dituen bitartekoak, ilusioa eta denbora eskaini  izan dizkio gure ingurunean integratu nahi izan duen orori. Hala beharko luke ikastetxe guztietan, administrazioa lagun izanik, jakina. Errealitatea, aldiz, oso bestelakoa da. Etorkinei ez zaie euskararen beharra sentiarazten eta gaztelaniazko ereduetara bideratzen dituzte.”
Arazoak arazo, lanean gogor segitzeko asmoa dute, eta haiek hasitako lanek datozen urteetan jarraipena izatea gustatuko litzaieke. Hurrengo Nafarroa Oinezek horri eustea eta josten hasi diren sare hori gero eta handiagoa eta sendoagoa izatea nahiko lukete, edozein hizkuntzaren atzean herri bat, kultura bat eta historia bat badirela ahantz ez dadin. 

2009-04-01