Gu ere bertsotan. Eskolan bertsolaritza sustatzeko egitasmoa

2012-05-01
Bertsolaritzaren geroa ziurta­tzea da Bertsozale Elkartearen egiteko nagusia. Horretarako, hainbat esparrutan eragiten du, besteak beste, transmisioan. Zeregin horretan, Bertsozale Elkartearentzat funtsezkoa da Euskal Herriko haur eta gaztetxoek bertsolaritzaren ­oinarri-oinarrizko ezagutza ­izatea, gure herri-kulturaren ondareetako bat den heinean.
Ikastetxeetan egiten duen ­lanak bi norabide hauetan lagunduko dio bertsolaritzari: bertsolaritza indartzen eta partaidez elikatzen, alde batetik; eta, bestetik, herrietan bertso-eskolak sortzen edo abian daudenak partaidez ­hornitzen. Bertso-eskolak ­sendotzeko, beraz, funtsezkoa da ikastetxeetan neska-mutilei ­bertsolaritza hurbiltzea.
Bertsolaritzaren transmisioa ­eremu berriak irabazten ari da ­urtetik urtera. Horren isla dira ­amaitzear den 2011-2012 ikasturteko datuak. 
Guztira, Euskal Herriko 374 ­ikastetxetan landu da bertsolari­tza. Iazko ikasturtearekin alderatuta, 47 ikastetxe berri aritu dira ­egitasmoan. Ikastetxe horietan, 20.270 ikasle aritu dira bertsolaritza lantzen, iaz baino 2.828 ikasle gehiago. Ikasle horiekin guztiekin batera, Bertsozale Elkarteko 36 bertso-irakasle aritu dira, gainera. 
 
 

Bertsolaritza hezkuntza arautuan

 Euskal Herriko Bertsozale Elkarteak, Humanitate eta Hezkuntza Zien­tzien Fakultateko (HUHEZI) adituen ­aholkularitzarekin, Bertsolaritzaren Curriculuma Lehen Hezkuntzan lana argitaratu zuen 2008an. Lan hori da, hain zuzen, Bertsozale Elkarteak ikastetxeetan duen egitasmoaren oinarri teorikoa. 

Bertsolaritzaren Curriculumean oinarrituta, Bertsozale Elkarteak Gu ere bertsotan egitasmoa eskaini zien ikastetxeei. Egitasmoa ikasturte osokoa da, eta, astero edota bi astez behin, ordubeteko eskolak eskaintzen dizkio bertsolaritzari. Eskolak Lehen Hezkuntzako 4., 5. eta 6. mailetan ematen dira batik bat, Euskarako ikasgaiaren barruan.

Eskola horiek Bertsozale Elkarteko irakasleak gidatzen ditu, tutorearen ­laguntzaz. Bertsozale Elkarteak argitaratutako Gu ere bertsotan ikasliburua baliatzen dute ikasleek eskola horietan. Irakasleek, berriz, audio- eta bideo-material osagarriak dituzte eskura. 

Egitasmoaren inguruan, era berean, hainbat ekimen berezi antolatzen dira ikastetxeetan: jaialdiak, kantaldiak, bertso-saioak, eta abar.

Ikasliburuak ikuspegi komunikatiboan oinarritzen diren 9 sekuentzia didaktiko lantzen ditu, audio eta bideo ­osagarriez lagunduta. 

Gu ere bertsotan 1 eta Gu ere bertsotan 2 liburuek osatzen dute ikasmateriala. Lehena 2010-2011 ikasturtean ­argitaratu zuten, eta euskal materialen alorrean Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak ematen duen saria jaso zuen, “ikasmaterial osagarririk hoberena” atalean.

Ikasturte honetan, bi berrikuntza nagusi izan ditu egitasmoak. Alde batetik, Bertsozale Elkarteak eta Ikastolen Elkarteak elkarlanerako hitzarmena sinatu dute, eta abian jarri. Hitzarmen horri esker, bi elkarteak elkarlanean aritu dira datozen urteetan. Hauek dira ­hitzarmenaren ildo nagusiak: Euskal Curriculumaren barnean bertsolaritzari dagokion tokia zehaztea; bertsolari­tza eskola-orduetan ematea; bertsolaritzari lotutako materiala elkarlanean ­egitea; ikastoletan zein herri-mailan bertso-eskolak eta bat-bateko taldeak sustatzea; eta, azkenik, Eskolarteko Bertsolari Txapelketa elkarlanean antolatzea.

Bigarren berrikuntza, beste aldetik, bertso-irakasleen prestakuntzarekin lotuta dago. Ikasturte osoko prestakuntza bideratu da, eta irakasleek berek aukeratu dute aurtengo gaia: irakasleen estrategiak.

 

Gu ere bertsotan egitasmoa

 Bide horretan, Bertsolaritzaren Curriculuma Lehen Hezkuntzan osatu zuten. Curriculum horrek jasotzen ditu ikastetxeetan bertsolaritzaren lanketak haurraren garapenari begira dituen helburuak, horiei lotutako edukiak eta metodologia zein ebaluazio ­irizpideak. Lan horretan oinarriturik ­osatu zuten ikastetxeetako Gu ere ber­tsotan egitasmoa. 

Gu ere bertsotan egitasmoak ber­tsolaritza ikuspegi globalizatzaile batetik planteatu nahi du. Horregatik, Ber­tsolaritzaren Curriculumean, bertsolaritzak haurraren garapenari egiten dion ekarpena aurkituko dugu, lau arlo hauetan: hizkuntzan, kulturan, musikan (ahotsa) eta trebetasun pertsonal ­eta sozialetan.

Egitasmoak hainbat helburu erdie­tsi nahi ditu, ikasleen gaitasunari dagokionez, maila pertsonalean zein ikastetxean edota herrian.

Helburu orokor bakoitzari lotutako edukiak, bestalde, bertsolaritzak bil­tzen dituen 4 arloetatik behatuta landu dituzte: hizkuntzaren, kulturaren, musikaren (ahotsa) eta trebetasun pertsonal eta sozialen arloetatik. 

Egitasmoaren ­metodologiaren oinarriak

Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna lantzeko, ahoz nahiz idatziz azken ekoizpena lortzea xede duten metodologiak erabiltzen dituzte Gu ere bertsotan egitasmoan. Izan ere, azken ekoizpenak benetako komunikazio-­arazo baten erantzun izango dira, ikasleen ikaskuntza-motibazioan eragiteko. Egoera adierazgarriak eta funtzionalak planteatuko zaizkie ikasleei: ­errealak, sarri ikasgelatik harago joatea eskatuko dietenak.

Ikasgelan, irakasleek eta ikasleek ­egin beharreko atazaren antzeko irudi bat izango dute beti abiapuntu, elkarrekintza eraginkorra lortzeko; hau da, ­ekoizpen eredugarria aurkeztuko zaie beti. Horrek ikasketan inplikatzeko aukera emango die.

Halaber, audio- eta  bideo-euskarrietan ereduzko bertsoaldiak entzun eta ikusiko dituzte. Ahozkoaren input eredugarriak aztertzeko aukera emango die horrek, ikasleentzat erakargarria den genero batean: bertsotan, hizkun­tzaren dimentsio ludikoak eta estetikoak indar hartzen duten genero ho­rretan.

Azken ekoizpenak jendaurrean plazaratzeko eskatuko die egitasmoak beti ikasleei. Horregatik, garrantzi handikoa izango da ikasgelan giro egokia lortzea, ikasleek azken ekoizpen horiek konfiantzaz eta elkar errespetatuz gauza ditzaten. Jendaurreko azken ­ekoizpen horietan, gainera, ikasleekin jendaurrean jarduteko estrategiak lan­tzeaz gain, kontzienteki landuko dute publiko gisa nola jokatzea dagokien. Hartara, ikasgela osoaren ardura izango da gela aurrean jarriko den ikasleari laguntzea, bere buruarengan konfian­tza har dezan.

Egitasmoak, era berean, ikaskuntza autonomoa lantzen du. Horretarako, prozesuaren hasieran ikasle bakoitzak bere helburuak zein diren adieraziko du: zer eta zertan ikasi nahi duen, alegia. Bide batez, prozesua bera ere irekia izango da, ikasle bakoitzaren sormenak lekua izan dezan.

Bestalde, ebaluazio hezitzaileak sustatuko ditu, eta, horretarako, auto-erregulaziorako tresnak eskaintzeaz gain (kontrol-zerrendak), auto-ebaluazioa eta koebaluazioa bultzatuko dira. Ikasleek gogoeta egingo dute ikasgelan gertatzen denaz eta ikasten dutenaz, eta bereziki prozesu horretan zehar sentitu dutenaz (jendaurrean ahoz jardutea eskatuko diegu ikasleei, eta horrek hainbat beldurri eta barne-mugari aurre egitea eskatuko die).

 

Sekuentzia didaktikoetan 

Ikasgelako jarduna sekuentzia didaktikoetan oinarritzen da. Ikas-prozesuaren ardatza egoera komunikatibo ­erreal bati erantzutea izango da beti. ­Ikasgelako jardunean laguntzeko, Gu ere bertsotan 1 eta Gu ere bertsotan 2 ­ikasliburuak baliatuko dira, eta material osagarriak dakartzan ereduzko bertsoaldiak ikusi eta entzungo dira ­ikasgelan. Bertsoak aukera komunikatibo guztiak izan ditzan, audioak, bideoak, eta abar eskaintzen ditu. Aukera guztiak ematen ahalegintzen dira sekuentzia didaktikoak: ez soilik bertsoak sortzen eta teknika menderatzen, baita, behin hori eginda, bertsoa ahalik eta esparru gehienetara zabaltzen ere.

Ikasle askok ez dute harremanik bertsolaritzarekin. Horregatik, bertsolaritzaren historia, gaur egungo egoera, eta abar ere lantzen dira. Era berean, inguruan izaten diren saioen berri ere ­ematen diete, eta errealitate hori ezagutarazten ahalegintzen dira.

Bertso-irakasleak ikastalde bakoi­tzarentzat aproposenak diren sekuen­tziak hautatuko ditu, ikasturteari dagokion lanketa egiteko. Hauexek dira ­ikasliburuek jasotzen dituzten sekuentzien helburu komunikatiboak:  

 

EGITASMOAREN HELBURUAK 

Gaitasunetan

Bertsolaritza kultur adierazpidearen oinarrizko ezagutza izatea.

Bertsozaletzea eta euskararekiko jarrera positiboa izatea.

Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna garatzea.

Jendaurreko emanaldi bat eskaintzeko oinarrizko betekizunak ­ezagutzea eta egokibaliatzea.

Harreman onak sustatzea taldean.

 

Ikastetxean/herrian

Ikastetxean/herrian bertsozaletasuna eta bertsolaritza sustatzea.

Ikastetxeaz kanpo, haurrek beren inguruan jarraipena ematea ­zaletasun horri. 

 

Ikasgelatik at: ekintza osagarriak

 Egitasmoan, garrantzi handia dute ekintza osagarriek. Izan ere, akuilu dira ikasturtetan zehar ikasgelan egindako lana plazaratzeko eta ikasleen motibazioan eragiteko. Gainera, funtsekoak dira ikastetxean edota herrian bertsozaletasuna eta bertsolaritza sustatzeko eta ikastetxetik kanpo ere neska-mutilek bertsozaletasunari beren inguruan jarraipena emateko. Eta bi horiek dira, hain zuzen, egitasmoak herrian eta ­ikastetxean lortu nahi dituen azken helburuak. 

Ikastetxeak dituen ohituren arabera edo Bertsozale Elkarteak herrialdean abian dituen ekimenen arabera zehazten dira ikastetxe bakoitzean ikasturtean zehar burutuko dituzten ekintza ­osagarriak. Hauek dira ikastetxeek egiten dituzten ekintza osagarri horietako batzuk: 

Topaketak edo jaialdiak: eskualdeko edo herriko ikastetxeetako bertso-­ikasle guztiak egun batean batu egiten dira, eta ikastalde bakoitzak gelan prestatutako ekoizpen bat jendaurrean aurkezten du. Araban, gisa horretako 6 ­topaketa egin dira; Bizkaian, 7 egiten dira, eta Gipuzkoan, berriz, 72.

Kantaldiak: aurrekoaren antzera, baina ikasleek kantaldia eskaintzen dute. Musikari batek lagunduta, ikastaldeak txandaka igotzen dira oholtzara, bertso-sortak abestera. Bizkaian, gisa horretako 50 kantaldi egin dituzte.

Bertsolariak ikastetxera: ikastetxean antolatzen da bertso-saioa, eta ikasleek prestatzen dituzte gaiak. Herrialdeko edo hurbileko bertsolariak ekarri ohi dira, bertsolari ezagunak zein ber­tso-eskoletan bat-batean ikasten ari diren haur edo gaztetxoak.

Bertsometak edo Bilbertsoak: ikasturte amaieran herrialdeko ikastetxeetako ikasgela bakoitzak jarritako ber­tso-sorta jasotzen duen bilduma da. ­Ikasle bakoitzari ale bat ematen zaio.

Eskolarteko Bertsolari Txapelketa: apiriletik ekainera ospatzen da herrialdez herrialde. Ekainean, berriz, Euskal Herriko finala izaten da. Txapelketan, bat-bateko eta idatzizko mailak daude: lehenengoan, bertso-eskolako ikasleek hartzen dute parte. Ikastetxeetako ­ikasleek bertso-sortak idazten dituzte, eta bat-bateko saioak zein finalak ikustera joateko aukera dute. 

 

Ikastetxeen iritzia 

Egitasmoan parte hartzen duten ­ikastetxeek ere egin dute ebaluazioa. Ebaluazio-bileretan eta idatziz egin dituzten ebaluazioetan, honoko hauek nabarmendu dituzte: 

Metodologiaren dinamikotasuna: ohiko eskolen errutina gainditu egiten du.

Hizkuntza era ludiko eta erakargarrian lantzeko ematen dituen aukerak.

Bertso-irakasleek neska-mutilekiko lortzen duten hurbiltasuna. Halaber, irakasle horiek, hainbatetan, ekimenen dinamizatzaile-rola hartzea ikastetxeak antolatutako ekitaldietan.

 Ikasleen atsegin-maila bertsolari­tza-eskoletan.

Saio edo ekintza osagarriak asko estimatzen dituzte: ikasturte amaierako jaialdia, bertso-saioa, ikastetxeko ospakizunetan parte hartzea, eta abar.

 
Datuek diotena
 Gu ere bertsotan egitasmoa Euskal Herri osoan eskaintzen da, eta hazten ­ari da urtez urte. Horren lekuko dira ikasturte honetan bertan bildutako datuak: 
Herrialdez herrialde, aipatzekoa da Araban bertsogintza lantzen hasi direla Aiaraldean, Laudion eta Artziniegan, ­eta eskualdea asko indartu dela: B eta D ereduko ikastetxe guztietan ematen da bertsolaritza. Gorbeialdeko eta Errioxa aldeko D ereduko ikastetxe guztietan ematen da.
Bizkaian, Durangaldean eta Ezkerraldean indartu da bereziki bertsolari­tzaren transmisioa.
Nafarroan, berriz, datozen hiru urteetarako hitzarmena sinatu dute Hezkuntza Sailarekin. Horren arabera, urtetik urtera, aurrekontua eta talde kopuruak berrikusiko dira.
Guztien artean, Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan gertatu den bilakaera da azpimarragarriena: Seaskako ikastola guztietan garatu da egitasmoa, eta 9 eskola elebidunetan 8 orduz irakatsi da bertsolaritza aurten.
Emaitza onek eta irakasleen eta ­ikasleen onespenak eta egitasmoarekiko atxikimenduak, ordea, ez dute ­oraindik administrazioen aldetik beharko luketen babesa eta laguntza jaso.
Hala, Nafarroako Gobernuarekin egindako hitzarmenak zati batean soilik estaltzen ditu beharrak. Gainerakoa udalek osatu behar izaten dute. Horren ondorioz, ikastetxeetako eskariak ­erraz gainditu du hitzarmenak eskainitako ikastalde kopurua, eta egitasmoa hedatzeko muga ekonomikoak dituzte. Hitzarmenak, gainera, ikastetxe publikoak soilik hartzen ditu kontuan. ­Ikastoletan zabaltzeko zailtasunak handiak dira, eta zonalde “ez euskaldunetara” iristeko ezintasunak, beraz, nabarmenak dira.
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, aldiz, ez dute inolako hitzarmenik Hezkuntza Sailarekin, eta egitasmoaren finantzazioa, oso-osorik, udalen, mankomunitateen eta ikastetxeen kontura doa. Halako hedadura duen egitasmoak eta Euskal Curriculumean hainbesteko pisua duenak Hezkuntza Sailaren aldetik gutxieneko oinarria behar duelakoan daude udalak, ikastetxeak eta Bertsozale Elkartea. 
Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, Seaskako ikastola guztietan eskaini da Gu ere bertsotan, Ikastolen Elkartearekin duten akordioari esker. Eskola elebidunetan, berriz, 5 orduko ­ikastaldiak eskaini dira herri-elkargoen bidez.
 
Transmisio-katearen katebegiak
  “Ez dakit non ikasi duen Alaiak milaka lagunen begiradapean hain seguru aritzen eta sekula eroriko ez delako sentsazioa saltzen. Ez dakit ohol­tzako zenbatgarren eskaileran eranzten duen Beñat Gaztelumendik lotsa ­eta janzten dituen burutazio onenen erritmora dantzatzen duten begi jostari horiek. Harritu egiten naiz Unai Agirrek Txirritari begia kliskatzen dion bakoitzean, eta ez nuke jakingo Agin Rezolaren ausardia eta freskotasuna haren hitzekin deskribatzen. Jexux Mari Irazuk bertsozalea hain manera onean agurtzen duenean, aspaldiko bertsolariekin akordatzen naiz, eta ­Irazuk barruan zenbat jasoa duen ­ohartzen naiz. Sekula horrelako plaza batean aritu ez bada ere, Iñaki Apalategik erakusten duen patxada antzekoak liluratzen nau, eta Jon Martinek bertsoan zuloa nola egiten duen ­eta neurri zehatzeko poesia bertan nola sartzen duen ikusteak harritu egiten nau. Aitor Sarriegik bertsoz bertso ­egindako lana konstantzia-lezio bikaina ­iruditzen zait. 
Eta non ikasi dute hori guztia? Ber­tso-eskolan? Agian izena aldatu beharko zaio, hor ez baita bertsotan egiten bakarrik ikasten”. (GAUR8, 2011ko ­abenduak 24)
Amagoia Mujikak aipatutako hariei tiraka, hik hasik  bertatik bertara ezagutu nahi izan du lan hori.
Amaitzear den ikasturtea hezkun­tza arautuan bertsolaritzaren irakaspena hartzen ari den indarraren isla izan da: datuek hala diote. Hazkunde azpimarragarriena, zalantzarik gabe, Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan gertatu da.
Zenbakien atzean dauden aurpegietako batzuk eta lanaren zati bat ezagutzeko, hik hasik hitzordua egin zuen apirileko ostiral batean, goizean goiz, Pausuko (Lapurdi) Xaia ostatuan Aimar Karrika bertsolari eta bertso-irakaslearekin. Egun berezia zen, mugak oraindik zeinen erro sakonak dituen erakusten duen egun horietako bat: azken ­opor eguna zen “hegoaldeko” ikasleentzat, eta lehen opor eguna, aldiz, ­“iparraldekoentzat”. 
Aimar Karrika bertsolariak Hendaiako (Lapurdi) ikastolan ezagutu zuen bertsoa. Ernest Alkat etorri zi­tzaien Lehen Hezkuntzako laugarren eta bosgarren urtean eskolak ematera, eta izugarrizko gustua hartu omen zion bertsogintzari. Garai horretan, bertso-eskolan hasteko eskaintza egin zioten, eta hori izan zen bertsolaritzan murgil­tzeko bidea.
Hala ere, bertso-eskolan bi urte ­egin ondoren, utzi egin zuen. Kolegioan zegoela, hamalau urterekin ekin zion berriro bertsoak josteko langintzari. Ondoren etorri ziren Nafarroako Bertsolari Txapelketak eta gainerakoak. Ordutik hona, bertsoarekin erabat maiteminduta ibili da, eta oraindik ­txundituta jarraitzen omen du.
 “Egia da aldaketa dagoela ikasle ­izatetik irakasle izatera, baina hamalau urterekin neraman ilusio eta alaitasun bera eramaten dut bertso-eskolara” dio Aimarrek, irribarrea galdu gabe.
Aimar Karrika, Odei Barrosorekin eta Jon Garmendia Txuriarekin ari da Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan bertsoaren magia irakasten. Bi lehenak, ikastoletan eta hainbat eskola ­elebidunetan; eta hirugarrena, bertso-eskoletan.
Ostiral horretan, Karrikak bi ikaste­txetan zituen saioak, hiruhilekoko azken saioak ziren, bereziak. Horregatik, hainbat bertsolari gazte gonbidatu zituen bat-batean aritzeko.
Lehen saioa Hendaiako Saint Vicent ikastetxean egin zuten. Bertsolariek zain zituzten zortzi astez eta astean ordubetez bertsolaritza ikasten aritu diren Lehen Hezkuntzako 22 ikasle, 9 eta 10 urte bitartekoak. Bertsolaritza-eskolak Pantxika andereñoaren Euskarako orduan jaso dituzte. Hura ere saio bereziotan egoten da, ikasleei eta haien ateraldiei so.
Eskola elebiduna da; hau da, ikasgaien erdiak frantsesez egiten dituzte, eta beste erdiak, euskaraz. Ikasle gehientsuenak hegoaldetik datoz, eta haietako bik soilik hitz egiten dute frantsesez etxean; gainerakoek gaztelaniaz hitz egiten dute. Gehienentzat, euskara eta frantsesa, beraz, bigarren ­eta hirugarren hizkuntzak dira, eta eskolan ikasi dituzte, aldi berean.
Oihana Teyseyre urruñarrak 15 urte ditu, eta Maddi Ane Txoperena hendaiarrak, berriz, 17. Biak gonbidatu zituen Karrikak Saint Vicenteko ikasleek aurretik prestatuta zituzten errimekin, gaiekin eta abarrekin bertso-jostean ­aritzeko. Ez da hiruhileko amaiera batean parte hartzen duten lehen aldia: aurreko egunean, Senpereko eskolan izan ziren, esaterako.
Bi neska gazteak serio demonio ­adi-adi zituzten ikasleen aurrean jarri ziren, eskuak atzean zituztela, bertsolari handienen aldartea hartuta. Ikasleek, beren aldetik, prestatuta zituzten koplak kantatu zizkieten bertsolariei.
Erabat parte-hartzailea izan zen saioa, gainera. Ariketa batean, Txoperenak bertsotan deskribatu zuen per­tsonaia xelebrea marraztu zuten ikasleek kaieretan. Ondoan zuen Oihana, deskantsuan. Amaitu bezain laster, ­txanda ezin harturik, bertsoen esanera orri zurian sortu zitzaien pertsonaia erakutsi nahian hasi ziren.
Maisuak saioa amaierara heldu zela iragarri zuenean, txaloka, bertso gehiago eskatu zituzten ikasleek. Gustura zeuden seinalerik onena, dudarik gabe. Bertso honekin agurtu zituen Ma­ddi Anek entzule gazteak, hiruren partez:
Zuen kopla ta beste errimak
ongi dituzue prestatu.
Zuen aurrean kantatzen hemen
guk ongi dugu pasatu.
Baina zuek gaur aski ez zela
gehiago nahi duzue jolastu.
Baldin baduzue ikasi eta 
zuek ere bai kantatu
eta euskaraz gozatu.
Saioa amaitu bezain laster, Maddi ­Ane eta Oihana Baionako Bernat Etxepare Lizeora eraman zituen Karrikak, Matematikako eta Biologiako eskole­tara. 
Handik Kanboko (Lapurdi) Xalbador Kolegiora joan zen, hurrengo saiorako bertsolarien bila. Han zituen zain, Leire Laskarai, Nahia Sasco, Julen Vignon eta Ellande Dunate, 13 urteko gazteak. 
Boston helmuga Hazparneko (Lapurdi) Ezkia ikastola zen. Ikastolako ­areto batean zain zituzten 3. , 4. eta 5. mailako 60 ikasle. Ikasle horiek hiruhilabetez landu dute bertsolaritza Karrikarekin, astean ordubetez. Batzuentzat bertsolaritza-programaren azken saioa zen; izan ere, ikastoletan, 3. mailan hasi eta 5. maila bitartean lantzen dute ber­tsolaritza. 
Bertso-irakasleak, Karrikak, ikastolako haurrei entzungo zuten guztia mementoan asmatua zela argitu ondoren, lanean jarri zituen Kanboko bertso-eskolan ikasle dituen gazteak. Bertsolari gazteek puntuka agurtu zituzten, lehenik, begiak zabal-zabal begira zituzten neska-mutilak. Hainbat ariketa egin zituzten segidan: ikasleek berek emandako errimekin batzuk, irakasleak jarritakoak, besteak. Entzutea ere egokitu zitzaien: neska-mutilek berek sortutako koplak, hain zuzen. Gustura entzuleak, eta gustura bertsolari gazteak: “Irri asko egiten dugu Aimarrekin”, laburbildu zuen Leirek saio amaieran, Karrikarekin duten harremanaz hitz egiterakoan.
Ereindako hazia ernatzen ari da. Entzule dituzten neska-mutilen artean 6 Kanboko bertso-eskolan hasi dira aurten. Lehenago Maddi Anek, Oihanak, Leirek, Nahiak, Julenek, Ellandek, Odeik eta Aimarrek berek egin zuten bidea eginez: ikastolatik bertso-eskolara, eta bertso-eskolatik bertso-mundura.