ETXEPARE LIZEOA
Argi-izpia iparraldeko hezkuntza-sisteman
Azken boladan askoren ahotan ibili da Bernat Etxepare Lizeoa, Baxoa azterketan lortutako emaitzak medio Frantziako lizeo onenen artean izendatu dutelako. Emaitza horiek, ordea, ez dira urte bakarreko urrea,
25 urteko ibilbidean lorpenen erregulartasuna izan baitu ezaugarri Lizeoak. Ez hori bakarrik, izaera kolektiboaren lanketak, edo Ipar Euskal Herrian euskara hutsean bizitzeko aukera ematen duen espazioa izateak ere nabarmentzen du. Bidea ez da samurra, ordea: ikasketa-prozesu guztia euskaraz burutu ostean, ikasleek ez dute aukerarik Baxoa azterketa osorik euskaraz egiteko. Eta, unibertsitate-ikasketak euskaraz egin nahi izanez gero, Ipar eta Hego artean hainbat muga direla gogorarazten diete: estatuek ezarririko muga, eta hortik eratorritako hamaika muga administratibo.Arrakastak sortu ohi duen lilurak hedabideen arreta-fokua erakarri du Baionako Bernat Etxepare Lizeora. Baxoa azterketan frantziar estatuko emaitza onenetarikoak lortu dituzte Lizeoko ikasleek, eta Terminala edo Batxilergoa irakasten duten zentro onenen rankingetan agertu da. Horri esker ezagutu dute hainbatek Lizeoa eta honen lana, baina 25 urte inguru daramatzate gazteen heziketan, Seaska Ipar Euskal Herriko ikastola-sarearen baitan. Urte horietan guztietan, ikasleen lorpen onak eta urtez urteko emaitzen erregulartasuna izan dira Lizeoaren ezaugarrietako bi. Baina badira gehiago ere: 25 urteotan Lizeoa argi-izpi bat izan da Ipar Euskal Herriko hezkuntza-sarean, Bernat Etxepare baita Terminala euskara hutsean egiteko aukera ematen duen zentro bakarra.
236 ikasle ditu Lizeoak ikasturte honetan, eta 250 izango dira hurrengoan. Hori da joera, haztea, gero eta ikasle gehiago baititu urtez urte. Ikasle horiek nagusiki Bigarren Hezkuntza Seaskako kolegioetan egin ondoren iristen dira lizeora: 11-15 urte artean Ziburuko, Kanboko eta Larzabaleko ikastoletan ikasten dute. Eta, kolegio horietako ikasle kopurua ere handitzen ari denez, pentsatzekoa da Lizeoak ere hazten jarraituko duela datozen urteetan. Are gehiago emaitza onek sortu duten liluraren ondoren. Izan ere, orain arte Lizeora iritsi diren ikasle guztiek Seaskaren baitan, ikastoletan egin dute ikaskuntza-prozesu osoa, baina datorren ikasturterako badute Hegoaldeko, Donostiako ikasle baten eskaera, eta baita Iparraldeko sare elebidunean ikasi duten bi ikasleren eskaerak ere. Azken horiei beraien euskara-maila ziurtatzeko azterketa egingo diete; hala egiten dute Bigarren Hezkuntzako kolegioetara, Ziburu, Kanbo eta Larzabaleko zentroetara, lehen hezkuntza sare elebidunean eginda iristen direnekin ere.
Ikasleak Ipar Euskal Herri osotik iristen dira Lizeora, bertako zuzendari Hèléne Charrittonen esanetan, “Hendaiatik Barkoxera: 70-80 herritatik heldu dira 236 ikasle horiek. Hori da Lizeoaren berezitasun bat, eta sekula ez da neurtu ahal zer ekarpen egiten duten emaitza ona lortzeko, baina egiazko aberastasun bat da hori”. 70-80 herri horietako zenbaitetara ez dago Lizeoko ordutegiekin bateragarria den autobus-zerbitzurik; edo, besterik gabe, urrunegi daude egunero joan-etorria egiteko. Beraz, Barnetegi zerbitzua eskaintzen diete ikasleei: astean 4 gau bertan gelditu daitezke, astelehenetik ostiralera, bi hezitzailek lagunduta. Gutxi gorabehera ikasleen laurden bat gelditzen da Barnetegian, eta aukera ematen du Lizeoan egiten den lanari jarraipena emateko: “Giro berezia sortzen da bertan. Batetik euskara-mailan, osoki euskaraz bizitzeko esperientzia oso bakanetarikoa izaten delarik Ipar Euskal Herrian, esperientzia izugarri interesgarria atzematen dut. Eta, bestetik, haien elkarbizitzari lotua, bada esperientzia bat zinez hezitzailea”. Hori horrela izanik, bada Baionatik hurbil bizi arren Barnetegian gelditzea aukeratzen duenik ere, “preseski esperientzia hori bizitzeko eta lagundua izateko bere ikas-prozesuan”. Izan ere, bertako hezitzaileak ikasketetan laguntzaile dituzte, eta, gainera, Lizeoak proiektu bat du garatua Barnetegiari begira, “nerabeari heldu izateko bidean laguntzeko, autonomia mailan, eta talde-giroa lantzeko, gauza kolektiboak antolatuz.”
14-15 urterekin iristen dira ikasleak Lizeora, eta 3 ikasturte dituzte aurretik Baxoa azterketa prestatzeko. Eta, horren ondoren, unibertsitatera joateko aukera izango dute. Etxepare Lizeoan hiru Batxilergo orokorrak eskaini izan dituzte: Literaturakoa, Ele deitua; Ekonomikoa eta Soziala, ES deitua; eta Zientifikoa, Z deitua. Iaztik Teknologia Terminala gehitu dute euren eskaintzara, ahalik eta anitzena izan dadin. Aukeraturiko Terminala dena delakoa izanik ere, ikasgaika antolatuta dago irakaskuntza-prozesua, eta Frantziako Hezkuntza Ministerioak ezarritako programa betetzea dagokie: “Seaskak duela 20 urte pasa Frantziako Hezkuntza
Ministerioarekin akordio bat egin zuen, irakasleak ministeritzatik ordainduak izateko. Bestela ez zen posible, hamar mila Herri Urrats egin beharko genituen proiektua sustengatzeko! Baina kontratu horrek suposatzen du Seaska engaiatzen dela programa betetzera”. Hala, terminal bakoitzean gutxi gorabehera 10 ikasgai dituzte, eta horietako bakoitzak bere programa dauka.Dena dela, programa ofizialetik kanpo, eta honez gain, ikasleek ikasturte bakoitzean astean 4 ordu eskaintzen dizkiote euskara ikasgaiari. Hizkuntzek, izan ere, pisu handia dute Lizeoaren jardunean. Orotara, ikasleek hiruzpalau hizkuntza ikasten dituzte Terminala egin bitartean. “Euskara da lehena. Gero frantsesa, behartua, baina bigarren ikasturtean azterketa gainditu ondoren 3. ikasturtean jada ez dute lantzen. Bestetik ingelesa edo espainola, bietarik bat aukeratu behar dute ikasleek, baina gehien-gehienek biak aukeratzen dituzte”. Euskarari dagokionez, Lizeoa bukatzean ikasleen %75ak lortzen du EGA maila; Euskal Herriko ikastetxeen batez bestekotik gora daude horretan ere, eta aski kontent daude lorpenekin. Dena dela, arrazoi soziolinguistikoak tarteko, beldur dira tasa horrek behera egingo ote duen: “Orain arte Lizeora heldu diren familiak eta ikasleak euskaldunak dira %95ean, edo, bederen aita edo ama euskalduna da. Baina Lehen Hezkuntza hartzen baduzu, tasa arrunt alderantzizkoa da: %25 datoz familia euskaldunetatik, eta %75ean gurasoek ez dute euskara menderatzen. Beraz, orain daukagun tasa handiarekin, non familia euskaraz mintzatzen den, transmisioa badagoen, koherentea da emaitza ere izatea ona. Baina, tasa jausten bada, jausten bada gurasoen euskalduntasun hori, jausiko da emaitza ere”, azaltzen du Charrittonek.
Irakasle-taldea, arrakastarako giltzarri
Frantziatik ezarririko programari atxiki arren, baditu bere berezitasunak Lizeoko irakaskuntza-ereduak. Eta, hain zuzen, horretan datza Lizeoak emaitzetan izandako arrakastak. Berezitasun edo gakoetako bat irakasle-taldea da. “Gehienetan irakasleak maite du bere lana, maite du ikasleaz arduratzea, baina Seaskako berezitasuna lantaldea da. Seaskako irakasleak behar du inplikatu lantaldean, izan dadin ikasleari erakusten den balioa. Kolektibitate kontzeptu hori oso barneratua da, lan egiteko filosofia bat da”. Eta irakaskun-tza-metodoan ere badu eragina. Izan ere, irakasleen elkarlan horren fruitu, hainbat proiektu sortzen dira, zeinetan gurutzatu egiten diren ikasgaiak. Bestalde, irakaskuntza-eredu praktikoa aplikatzen dute irakasleek, bereziki zientzia gaietan: “Behar dute esperimentatu, horren arabera hipotesi bat egin, hortik zer kontzeptu ateratzen den aztertu, lege bat edo, eta gero ariketa bat egin...”.
Irakasle-talde hori, gainera, egonkorra da, eta, Charrittonen ustez, emaitzen kalitatea eta erregulartasuna hortik etorri dira, hein batean: “Badira 25 irakasle, eta erdia baino gehiago hastapenetik hemen da. Beraz, esperientzia badute, badakite zein diren eskakizunak bai irakaskuntza-mailan bai ikasleekiko, eta hori izugarri preziagarria da, dinamika bat mantentzen delarik.”Horiek, irakasle gisa duten formazioaz gain, Seaskaren baitan 3 urteko barne-formakuntza jasotzen dute. Euskara-maila bermatzeko lanketez gain, pedagogiarekin loturikoak jorratzen dituzte, ikaslearekiko harremana edo gelako kudeaketa kasu, eta baita Seaskaren proiektua ere. Hamabostean behin Seaskaren egoitzan jasotzen dute formazio hori, eta, horrez gain, ikastolen elkarteko aholkulari bat dute gelan, beraien lanean laguntzeko; bestalde, Lizeoko bertako irakasle batek egiten ditu hasiberriaren tutore lanak. Formazioaren amaieran irakasle-gaiek lan bat osatu behar dute problematika batetik abiatuta, eta ahoz aurkeztu behar dute ondoren hori.
Izan 25 urteotan pilaturiko esperientziaren fruitu, edo Seaskak eskainiriko trebakuntzaren ondorio, kontua da irakasle-talde horrek ikasleekin hurbileko harremana sortzen asmatu duela. "Eta horrek ere emaitzetan izango du eragina, baina hori ez da neurtzen ahal". Eta, Lizeoaren arrakastarako gako informaletan sakonduz, Charrittonek gogoan du Lizeoko aurreko zuzendariak esan ohi zuena, alegia, ikasleak ogi xuria direla. "Goxoak dira, sanoak, zintzoak... zinez. Beti galdezka 'ongi zira?', edo erraiten dizute 'egun on' bat... Ni ibili izan bainaiz bestelako eskoletan, ikasleen profiletan denetarik da. Hemen dena ogi xuria", irribarre zabalez Charrittonek. "Azkenean talde ttipia da; ez dugu erraiten alferrik familia dela, herri ttipi bat bezala osatzen dela. Eta horrek bere ondorioak ditu emaitzetan ere, ene irudiko".
Rankinga baino garrantzitsuago, erregulartasuna
Bi irizpideren arabera neurtzen da ikastetxe batek Baxoan izandako arrakasta: batetik, Baxoa amaierako azterketan ikasleek izandako emaitza; eta, bestetik, Terminala hasi zuten ikasleen zenbatekoa iritsi den Baxoa azterketara. Etxepareren kasuan, azterketan lortutako emaitza urtez urte ona izan da "%95 eta %100 artean, gainerako akademiekin konparatuz, beti gorago ibili izan gara. Aski erregularra da hori". Eta hain zuen, hori da Charrittonentzat garrantzitsua.
Bigarren irizpidea betetzeko zailtasunak dituzte, ordea: iaz lortu zuten terminala hasitako ikasle guztiak azterketaraino eramatea, baina datu hori urtez urte aldakorra da. Izan ere, kontuan izan behar da Baxoa amaitzean unibertsitate-ikasketak euskaraz egin nahi badituzte, ez dutela Hegoaldeko unibertsitateetara joan beste aukerarik, momentuz ez Iparraldean bertan ez inguruko unibertsitateetan ez delako halako eskaintzarik. Baina, Hegoaldeko unibertsitateetara sartzeko zailtasunak asko eta askotarikoak dira. Horregatik, zenbaitek Batxilergo ikasketak Hegoaldean egitea erabakitzen dute, bertako unibertsitateetara sarbidea errazteko. Egoera hori konpontze aldera, Hegoaldeko erakundeen eta unibertsitateen laguntza ezinbestekoa dela uste du Charrittonek.
Guraso 'abentura-zaleak'
Euskal Herriko ikastolen sorreretan, Ipar nahiz Hego, ohikoa izan zen moduan, hastapenak ez ziren errazak izan Bernat Etxepare Lizeoan, eta gurasoek seme-alaben ikasketek benetan zilegitasunik izango zuten jakin gabe ekin zioten bideari. Horregatik dio Lizeoko zuzendari Hèléne Charrittonek “abentura-zaleak” izan zirela, “arriskuak hartu zituzten. Gerora Seaskaren sarea izugarri hedatu da, eta, izan irakaskuntzan edo gizarteko beste esparruetan, askok sustengatzen dute Seaska". Horren adibide, lehen ikasturte hartan blokeatuak izan zirenean, “ondoko ikastetxe publikoek hartu zituzten gure ikasleak azken unean eta haien bidez egin ahal izan zuten Baxoa azterketa. Iparraldean denak ez dira euskaldunak, euskaldun denak ez daude Seaskan, baina Seaskak behar duelarik zerbait, Iparraldeko jendea beti hor dago laguntzeko”, dio Charrittonek.
Lizeoko gurasoak elkarte batean antolatuak daude, administrazio-kontseilu batekin eta bulego batekin. Gurasoek, gainera, ekarpen ekonomikoa egiten diote Lizeoari, eta egun Etxepareko 13ren bat langile guraso-elkarteak ordaintzen ditu. Charritton bera ere bada Seaskako ikastola bateko guraso, eta, dioenez, "Seaskako guraso baten egunerokoa da ikastolaren alde lan egitea, bestak antolatzea, taloak saltzea... Lehen mailako guraso berri zirelarik, piztua zira horrekin. Motibagarria da, ikusten duzularik inplikazioa. Gainera, zure haurraren segimendua eta zure ekarpena egiten ahal dela, erakargarria da".
Lizeoko atetik ateratzean, zer?
A spaldiko aldarrikapena dute: Baxoa azterketa oso-osorik euskaraz egin nahi dute. 3 urtetik 18 urtera arteko ikasketa-prozesu osoa euskara hutsean egin ondoren, eskakizun logikoa dirudi. Frantziako Hezkuntza Ministerioak ere onartzen du frantziar estatuko hiritarrek eskubidea dutela Baxoa tokiko hizkuntzan egiteko. Euskararen Erakunde Publikoak ere 2008an onartu zuen progresiboki Baxoa euskaraz egiteko aukera eman behar zela Ipar Euskal Herrian. Baina, praktikan bidea ez da hain samurra.
Gaur egun historia eta geografia azterketak egin daitezke euskaraz Ipar Euskal Herrian. Hori bai, azterketako galderak frantsesez idatzita daude. Lizeoko ikasleen kasuan, matematika azterketa ere euskaraz egin dezakete, 2012an Seaskari emandako derogazio berezi baten bidez. "Eta nola lortu genuen hori? Bada haserretu ginelako eta 'edo heldu den ekainean ikasgai bat gehiago egiten da euskaraz, edo hemen ez du inork azterketarik egingo' esan genuelako", dio Hur Gorostiagak, Seaska Ipar Euskal Herriko Ikastolen Elkarteko zuzendariak. Izan ere, azterketa-zentroak blokeatzeko mehatxua egin zuten. 2012ko aurrerapauso hori eta gero, ordea, etena etorri da. Lau urte joan dira, EEPk onartu eta frantziar legeak babestu bezala, ikasturtez ikasturte ikasgai gehiago euskaraz egiteko aukera iristeko esperoan. "Orain gelditzen zaiguna da 2017a... eta gure gogoeta da ea berriro ere haserretu behar ote dugun. Haurkeriak dirudite, baina beti puntu horretara iristen gara. Eta zinez ez genuke halakorik nahi: ez dugu konfrontaziorik nahi, bake- eta elkarrizketa-bideak jorratu nahi ditugu. Beraz, Frantziako Hezkuntza Sailari eskatzen diogu irekitzeko bere baitatik, eskaintzeko besterik". Gainera, legez ez ezik, teknikoki ere gai gehiago euskaraz egitea posible dela dio Gorostiagak. Matematika azterketa euskaraz egiteko baimena lortzeko, esaterako, aurrez frogatu behar izan zuten bazirela nahikoa irakasle gai zirenak matematikako azterketa euskaraz zuzentzeko, eta, era berean, ez zirenak ikastoletako langile, hezkuntza nazionala deiturikoan ari zirenak baizik. Orain ziurtatu dute biologia edo fisika, kasu, euskaraz zuzentzeko gaitutako irakasle nahikoa badela. "Baina borondatea da falta dena", Gorostiagaren irudiko. "Euskaraz egiteko aukera ez emateko Frantziako Gobernuaren arrazoi nagusia da Baxoa azterketa nazionala dela, eta, beraz, Frantziako punta batekoek nahiz bestekoek azterketa bera egin behar dutela, hitzez hitz, eta, orduan, azterketa euskaraz egiten bada, ez genituzkeela baldintza berak beteko. Guk erraiten duguna da galdera berdina dela, aldatzen den gauza bakarra hizkuntza dela! Azken batean aitzakia hutsa da".Etxepare Lizeoko eta Seaskako kideek, legez aitortu zaiena eta teknikoki posible dena praktikara eraman nahi dute orain: azterketa osoki euskaraz egin nahi dute.Unibertsitate ikasketak euskaraz egitea, odisea bat
Dena dela, Baxoa euskaraz egitea lorturik ere, hortik aurrerako ikasketekin euskaraz jarraitzeko zailtasunak dituzte Etxepare Lizeoko ikasleek. Iparraldean ez dute horretarako aukerarik, posibilitate bakarra da Hego Euskal Herriko unibertsitateetan egitea ikasketak, baina bide korapilatsua da hori.Etxepare Lizeoko irakasle-taldeak laguntza eskaintzen die euren ikasleei Hegoaldean unibertsitaterako sarbidea ematen duen selektibitate azterketa prestatzeko, baina, hasieran interesa adierazi arren, gutxi dira nahi hori bururaino eramaten dutenak. Izan ere, ikasgai batzuetan aski desberdinak dira Iparraldeko eta Hegoaldeko programak, eta ahalegin handia eskatzen du ikasgai horien selektibitateko eskakizunak prestatzeak. Gainera, selektibitatea egitea erabakiz gero ere, ordu arte Lizeoan lortutako notak konbalidatu egin behar ditu Espainiako Hezkuntza Ministerioak, eta ibilbide "izugarri konplikatua da hori", Lizeoko zuzendari Hélène Charrittonen esanetan: "Notak Madrileko UNEDen egoitzara bidali behar ditugu, honek Frantziako enbaxadoreari igortzen dizkio, Frantziako Hezkuntza Ministeriora bidal ditzan, eta erakunde horrek noten konbalidazioa egiten du. Zirkuitu hori guzia egin behar bada, lehen deialdian matrikula egiteko epeetan ez dira sartzen ainitzetan. Guk batailatzen dugu unibertsitateetako errektoreekin, lekua gordetzeko, baina batzuetan lortzen da eta besteetan ez, afera administratiboa da". Hori gutxi balitz, konbalidazio horretan galtzen atera ohi dira Lizeoko ikasleak, Frantziako Hezkuntza Sisteman 20ren gainean puntuatzen denez, eta ez 10en gainean: "Demagun, hemen 14 izatea ona da, goi mailako nota da, eta Hegoaldean 7 erdibidekoa da".Gauzak horrela, bidea errazteko, unibertsitate-ikasketak euskaraz egin nahi dituzten zenbaitek Batxilergo ikasketak Hegoaldeko ikastetxeren batean egiteko erabakia hartzen dute; modu horretan ez dute noten konbalidazioa egiteko odisea egin beharrik, eta selektibitate azterketan eska-tzen zaiena bat etorriko da ordu arte eskolan landutako programarekin; epeen arazoa ere ezerezean gelditzen da. Dena dela, bai Charrittonek bai Gorostiagak nahi lukete Hegoaldeko unibertsitateek eta erakundeek bidea erraztea, unibertsitate ikasketak euskaraz egiteari uko egin gabe, Iparraldeko ikasleek beraien ikasketa-prozesua Lizeoan bertan bukatzeko aukera izan dezaten.
"Lorpenaren ondorioa da jada nehork ezin duela zalantzan ematen ahal euskararen balioa"
Lizeoa Frantzia mailan hainbat aldizkaritan agertu da lehena bezala, baina hori lizeokoek hastapenean ez zuten baloratzen. Ez delako helburu bat Baxoa guztiek gainditzea, baizik eta beste modu batera esanda, ikasle bakoitzak eduki dezan Baxoa", dio Ur Gorostiagak, Seaska Ipar Euskal Herriko Ikastolen Elkartearen zuzendariak. Alegia, Lizeoaren xedea ez da rankingetan ospea emango dion zenbaki hori lortzea, baizik eta ikasle bakoi-tzari bere ibilbidean osatzen laguntzea.
Zein da Lizeoa izaten ari den arrakastaren gakoa? Zein dira Seaskako ikastolen ezaugarriak?
Guretzat arrakastaren gakoa da, batetik, Lizeoko profesionalen inplikazioa, baina baita ere Lizeotarrek, ikasleek, daramaten historia atzetik; haien baitan daramaten nahi gabeko pedagogia. Izan ere, ikastolan sartzen diren momentutik ikusi dute gurasoek ikastola garbitzen dutela, gurasoak mobilizatzen direla haien ikastolarendako, manifestaldietara joaten direla, okupazioak egin dituztela... parte-hartzea eta inplikazioa dagoela, alegia. Azken finean, ikastolako ikasleek ikusi dute gurasoentzako zer inportantea den irakaskuntza. Barneratu duten gauza bat da, eta beraiek ere eskolari inportantzia hori ematen diote, inplikatu egiten dira. Gainera, pentsa dezagun Baxoan emaitza txarra izango bagenu: asko lirateke errango luketeenak euskarak ez duela balio kimika irakasteko, ez du balio biologia irakasteko, eta orduan gainkarga edo ardura hori sentitzen dute bai familiek, bai irakasleek bai ikasleek. Eta horrek bultzatzen ditu lan hori egitera eta erakutsi behar izatera. Istorio honetatik ateratzen dugun irakasgai handiena da jada nehork ez duela dudan ematen ahal euskararen balioa, ez dela frantsesa baino gehiago edo guttiago, eta badela garaia Baxoa euskaraz egiteko ahala ukan dezaten. Orain helburua da azterketa euskaraz egin dezaten, zeren aitzakiek ez dute balio. Arorik akademikoena da Baxoa, azterketak gainditzera bideraturikoa nolabait, eta programa bat jarraitzera behartuak daude. Zer leku du curriculum propioak Lizeoaren martxan? Hori da azken urtean lantzen ari garen gaia, baina gaur egun programak Frantziako Gobernuak finkatzen ditu, eta gobernuak dio Marsellesa ikasi behar dela, eta historia eta geologia liburuetan ematen dituzten adibideetan flyschak Frantziako iparraldeko itsasbazterretan agertzen dira. Orduan, gure irakasleek badute lan bikoitza: programa ofiziala bete, eta ondoan azaldu flyschak baditugula Zumaian; edo Frantziar Errepublika eta Pirinio Atlantikoak modu honetara antolatuta daudela, baina Euskal Herriak badituela 7 probintzia. Beraz, tokiko kultura eta tokiko edukia gehitzen zaio Frantziatik gidatutako programari. Posible da hori egitea eta ez gaude ilegaltasun bat egiten, baina ez dago definitua, eta eduki hori dena irakasleek osatu eta zehaztu dute, beraien artean urteetan egindako lanari esker; azkenean lan gehigarri bat da irakasleentzat, fitxak eta abarrak prestatu behar baitituzte.Beraz, frantses programa segitu bai, baina ondoan egiten dira bestelakoak, gure aportazio gisa. Lehen Hezkuntzan ere bertsolaritza sartzen dugu, eta hori arrunt programatik kanpo dago, Frantzian ez baitakite zer den. Euskal jolasak ere egiten dituzte, Xiba delakoak. Bertsolarien Lagunekin eta Bertsozaleen Elkartearekin badugu elkarlana, eta, beraz, 3 bertsolari etortzen dira ikastoletara. Eta Xibarako ere Ikastolen Elkartearekin dugu elkarlana, esku-hartzaile batzuk hor izateko irakasleen ondoan.
Seaskaren aldetik babes handia dute irakasleek, 3 urteko formazioa jasotzen dute...Irakasleek teorian behin titulua lortuta irakas dezakete, baina guk eskatzen diegu barne-formakuntza egiteko.
Trebakuntza horretan, besteak beste, Seaskaren ezaugarriak nahiz ikastolen ezaugarriak zer diren, euskal curriculumari dagozkion elementuak... azaltzen dizkiegu; izpiritua eta xedea zein den barneratzen dute. Inplikazio bat eskatzen du.Baxoa euskaraz lortze aldera, hezkuntza elebiduneko eragileen aldetik badago elkartasunik?
Gure aspaldiko galdera hori da. Badugu egitura bat deitzen dena Hiru Sareta, hiru sareak lotzen ditu: Seaska; Biga bai, eskola publiko elebiduneko gurasoak; eta Euskal Haziak, konfesional pribatu elebiduneko gurasoak. Horiek nahiko lukete minimoki Baxoa azterketa euskaraz egiten dutenean diploman ager dadin adierazpen bat esaten duena Hau Baxoa elebiduna izan da; zerbait adierazten duena haur horien gaitasuna euskaraz ere egin dutelako. Guk bat egiten dugu horien eskaerarekin.Eta unibertsitate mailako ikasketak euskaraz, hori noizko? Utopia bat da oraingoz? Era berean Lizeoko ikasleek zailtasun handiak dituzte Hegoaldean ere unibertsitate ikasketak euskaraz egiteko...Hala da, gaur egun Sevillako ikasle batek aukera handiagoa du Donostian ikasteko Hendaiako ikasle batek baino, Hendaia eta Donostia artean ordu erdi eskaseko bidea dagoenean. Laguntzen gaituzte hainbat fakultatek, baina ez da batere sinplea, beraiek espainiar legea gainean dute horretan. Hala ere, uste dugu zirrikituak topatu behar ditugula egoera normalizatzeko eta errazteko, ez dadin hain konplikatua izan Seaskako ikasleentzat unibertsitate-ikasketak euskaraz egitea. Eta unibertsitate-ikasketak hemen euskaraz egiteari buruz... Bordelen dago unibertsitate nagusia, eta Bordelentzako Ipar Euskal Herritarrok indio batzuk gara. Dena dela, gure irakasleen formaziorako gauza batzuk ari gara lotzen, baina kostatu da. Une honetan beste helburu batzuk ditugu.Zein dira aurrera begirako asmo horiek?Ikusten ari gara kolegiotik lizeorako urrats horretan ikasle anitz galtzen dugula arlo profesionalera joaten delako. Orain gure helburua da lizeo profesionala martxan jartzea, hau da, Lanbide Heziketa, ikasle horiek segitu dezaten bururaino euskaraz. Eta aski lan dugu horrekin!Bestalde, lizeo ondoko etapari begira, egon daiteke aukera Batxilergoa eta bi urtera ematen diren titulu profesionaletara zabaltzeko eskaintza. Era berean, badugu beste eskaera bat ere: Lehen Hezkuntzatik erraiten digute gaur egun euskaraz ikas daitekeela 2 urtetatik 18 urtetara, baina 0 eta 2 artean haur eskola euskaldunak eskas direla, eta, beraz, Seaskak ez ote lukeen horretan lagunduko. Eta, momentu berean, eskolaz kanpo aisialdia garatzeko jada badago udaleku egitura bat, eta galdegiten digute zergatik ez genukeen garatuko. Horretaz aparte, badugu zailtasunetan diren haurrentzako egitura bereziak sortu beharra. Alegia, dena egiteko dago, eta fronte guztiak batera zabaltzea zaila da.
