ARANBURU, Pedro:
2002-11-01
Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioko lehendakari berria dugu Pedro Aranburu. 23 urtetan medikuntzan diharduen mallabitar hau Eusko Jaurlaritzak 1981ean sortutako "Osasun eskolarra" programa berezia martxan ipini eban beste zazpi sendagilerekin batera. 1991an mediku lanetara itzuli zen Zornotzako osasun zentrora, eta geroztik han jarraitzen du.
Urte gutxiago daramatza ikastolen munduan, baina urte trinkoak eta mardulak izan dira. Seme-alabak Gernikako Sebero Altube ikastolan zituelarik hango lehendakariorde izendatu zuten 1990ean eta 1996an lehendakari. Urtebete beranduago BIE Bizkaiko Ikastolen Elkarteko batzordeko kide izatera pasa zen Busturialdeko ikastolen ordezkari moduan. 2000. urtean BIEko lehendakariorde izendatu zuten eta 2001ean lehendakari. Urtea pasa orduko kargua utzi behar izan du Konfederazioko lehendakari lanak egiten hasteko. Antonio Camposen lekukoa hartu duen gizona gogotsu, indarrez eta baikor topatu dugu.
Urte gutxiago daramatza ikastolen munduan, baina urte trinkoak eta mardulak izan dira. Seme-alabak Gernikako Sebero Altube ikastolan zituelarik hango lehendakariorde izendatu zuten 1990ean eta 1996an lehendakari. Urtebete beranduago BIE Bizkaiko Ikastolen Elkarteko batzordeko kide izatera pasa zen Busturialdeko ikastolen ordezkari moduan. 2000. urtean BIEko lehendakariorde izendatu zuten eta 2001ean lehendakari. Urtea pasa orduko kargua utzi behar izan du Konfederazioko lehendakari lanak egiten hasteko. Antonio Camposen lekukoa hartu duen gizona gogotsu, indarrez eta baikor topatu dugu.
Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioak egitura juridiko berria du eta elkarte europarra bilakatu da. Zer dakar aldaketa horrek?
Orain arte elkarte kulturala ginen eta legalki Seaskak ezin zuen parte hartu. Hori dela eta, muga hori gainditu nahian genbiltzan. Hasieran kooperatiba bat sortzeko aukera aztertzen ari ginen. Interes Ekonomikoko Europar Elkarteak, ordea, mugaz gaindiko elkartea sortzeko aukera ematen zuen. Europatik datorren lege batek arautzen du eta Madrilek edo Parisek ez dute zer esanik. Azkenean, aukera hori egin dugu; orain Euskal Herri osoko ikastolen elkarteak europar elkarte batean baturik gaude.
Zer eragin izango du Konfederazioaren sorrerak Ikastolen Federazioetan?
Juridikoki Federazio bakoitzak bere lurraldean lanean jarraitzen du eta Konfederazioa gauza komunetarako da. Federazioen artean zerbait komunean egiteko adostasuna lortzen bada, Konfederazioak kudeatuko du. Baina gainontzean, Federazioek ikastolen etxeak izaten jarraituko dute. Ikastola guztien baietzarekin sortu da Konfederazioa, baina ikastolek harremana Federazioekin izango dute, eta hauek Konfederazioarekin. Antolaketa behetik gorakoa da.
Konfederazioak Federazioen arteko harremana eta lankidetza bultzatzeko balioko al du?
Balio beharko luke eta hori argi ikusten dugu. Gero ikusiko dugu zer ematen duen, baina horretarako izan beharko luke. Konfederazioa ez dugu sortu denbora pasatzeko, baizik eta beharrezkoa ikusten dugulako zerbait komunean lortu nahi dugunerako.
Zein dira Konfederazioaren erronka nagusiak?
Gure erronkarik handiena abendua bitartean 2003-2007 Plan Integrala arloka garatzea eta gauzatzea da. Arloak sei dira: ikerketa-garapena,hezkuntza, egonkortasuna,eraketa, komunikazioa eta enpresa.
Lurralde bakoitzak bere plan integrala egin zuen, behetik hasita, hots, ikastoletatik. Ikastola bakoitzak bere ahuldade eta beharrizanak detektatu zituen eta ikastola guztien txostenekin Federazio bakoitzak bere plana egin zuen.
Plan horietatik Euskal Herriko Plan Nazionala egin zen, apirilaren 20an onartua Altsasun egin zen Biltzar Nagusian.
Orain, Ikastolen IV. Batzarraren bigarren zatia egingo dugu eta Plan Integralaren helburuak eta estrategiak nork gauzatuko dituen zehaztuko dugu; hau da, nor izango den egile, nor arduradun, nor lankide eta nor koordinatzaile. Ardura horietako batzuk Federazioen esku geldituko dira eta beste batzuk Konfederazioaren esku.
2003an martxan jartzea nahi dugu. Ondoren, bi urtero ebaluazioa egingo da eta azken ebaluazioa 2007. urtean egingo litzateke.
1993ko publifikaziotik ia 10 urte pasa dira. Zer balorazio egiten duzue?
Guretzat zatiketa garrantzitsua izan zen 93koa. Ezin dugu esan geratu ginenok irabazi edo galdu egin dugunik, gai honetan hitz hauen erabilera ez zait batere gustatzen. Kriterio asko erabili ziren ikastoletan erabakia hartzerakoan; bakoitzak bere mementuan erabaki zuena erabaki zuen eta erantzukizuna bakoitzarena da.
Ikastola askok arazoak eduki zituzten, batez ere ekonomikoak, eta itotasun horretan nahiko gizatiarra da publifikatzeko pausoa ematea. Baina beste gauza bat da horren truke zure ikastola mundua, zuk ezagutzen duzun moduan, partaidetza sozialeko ikastola mugimendua, aldatzea. Izan ere, ikastola "pribatutik" sare publikora pasatzeak guk dauzkagun ezaugarrietatik batzuk galtzea zekarren eta horietako bat gure autonomia.
Egia da lehen mementua gogorra izan zela, eta ahuldade fase bat egon zen. Hala ere, partaidetza sozialeko ikastolak hasi gara sinesten oraindik gai garela aurrera ateratzeko.
Partaidetza sozialeko ikastolak esan duzu. Haatik, asko dira pribatuak zaretela diotenak.
Nahiz eta batzuk "pribatuak" garela esan, gure diruak ez dira inora joaten, ez da negozio bat. Diru puska bat soberan gelditzen bada, jeneralean ez da horrelakorik gertatzen, hurrengo urterako behar den zerbaitetara bideratzen da. Herritik sortutako eta herrirako gabiltzan eskolak gara, partaidetza sozialeko ikastolak. Ez gara ez pribatuak eta ez publikoak. Gaur egun dagoen publikotasun hori gurekin ez dator bat, mementuz behintzat.
Ikastolak oraindik aintzatetsi gabe daudela esango al zenuke?
Kezka hori badaukagu, gure artean eztabaidatzen dugu eta Eusko Jaurlaritzari ere askotan esaten diogu. Nik uste dut zerbait gehiago behar dugula. Nik uste dut Euskal Herriko gizarteari gauza asko ematen ari garela eta oraindik ikastolekin zorra dagoela, zerbait hartzeko daukagula, eta ez preseski dirutan.
Gure ibilbidean zehar hainbat proiektu, egitasmo eta esperientzia eraman ditugu aurrera ikastolen beharretatik abiatuta eta aitzindari izan gara. Horren aurrean, administrazioak antzeko egitasmoak ikastetxe guztietara orokortu ditu gure esperientzia eta ahalegina aintzat hartu gabe, gurekin ezertarako kontatu gabe. Azken finean, gure lana aintzatetsi edo errekonozitu gabe.
Horren adibide garbia dugu Haur Hezkuntzako kasua. Ikastolen sorreratik hasi ginen lanean Haur Hezkuntzako haurrekin eta atzetik beste eskolek jarraitu ziguten. Gaurko egunean, ikastoletan 2 urteko gelak oraindik finantzatu gabe daude.
Beste adibide bat ingelesaren ezarpen goiztiarrarena dugu. Ikastoletan ingelesa 3-4 urterekin irakasten hasi eta berehala orokortu zuen administrazioak bere eskolean. Eta hori noren lana da? Hezkuntza Sailak onartu izan du gure ekarpena, baina askotan edo ia beti hitzetan gelditzen da eta zerbait gehiago beharko genuke.
Zer?
Agian hirugarren sarea sortzea?... Akordio berezi bat ikastolekin? Posible izango litzateke. Hori egoera politikoak baldintzatzen du. Egoera politikoa lasaiagoa balitzateke, gauzak normal moduan ikusiko genituzke eta kito. Agian gobernu batek bere pausoak justifikatu egin behar ditu, baina zer justifikazio gehiago behar ditu benetako ekarpenak eginak baldin badauzkagu? Nik nahiko nuke ikastolen mundurako akordio berezi bat.
Zer izango litzateke hobea hirugarren sare bat sortzea ala akordio berezi bat egitea eta kito? Ez dakit. Ez dugu onartzen pribatuak garenik entzutea, ez dugu nahi ere. Pribatuak al gara, besterik gabe, publikoak ez garelako? Eta nork esaten du publikoak ez garenik? Zer da publikotasuna? Eusko Jaurlaritzak jabegoa izatea eta berak erabakitzea zertarako emango dizun dirua? Hori al da publiko izatea? Ez dut uste. Hori administratiboki publikoa izatea da.
Hainbeste urteko ahalegin eta esfortzuren ondoren, ez al dago tentaziorik beste publifikazio fase bat irekitzeko?
Hori ere aztertu da gure eztabaidetan. Beti esan dugu euskal eskola nazionalaren aldekoak garela. Horretarako pauso handi bat eman beharko da; gure aldetik ere bai, baina gehienbat gaur egungo admnistrazioaren eskola publikoaren aldetik.
Anjeles Iztuetak esan du ikastetxeei autonomia gehiago ematea nahi dutela eta gurasoen partaidetza bultzatzea. Gure 14 ezaugarri komunetan sartuta daude bi horiek eta egunero gauzatzen ditugu. Autonomia hori Jaurlaritzak eman gabe badaukagu eta gurasoen partaidetza ere bai. Nahiz eta diru laguntzarik ez jaso, interesgarriak iruditzen zaizkigun programak garatzeko autonomia daukagu, eta horrek garapena dakar ikastolen mugimenduarekiko.
Beste kontu bat da administrazioak berak ematen duen dirua kontrolatzea eta guk ez daukagu arazorik horien gaineko kontrola egin dadin.Bataren eta bestearen arteko konpromiso bat egon daiteke eta horren arabera kontratu programak egin, adibidez.
Publikotasunaren kontzeptua ere zehaztu eta garatu egin beharko litzateke, eta ez gaur egungoarekin gelditu; eskola publikoari beste giro zabalagoa eman beharko litzaioke eta gure munduari gure ezaugarri komunak garatzen utzi. Horrela bai joango ginatekeela Euskal Herriko Eskola Nazionalaren bila.
Ikastolen ezaugarri garrantzitsu bat autonomia da eta beste bat gurasoen partaidetza. Ez al da pixka bat moteldu azkenaldian?
Bai, baina hori orokorra da. Gizarte osoa, eta Euskal Herrikoa ez da desberdina, lasaitu egin da. Ikastolok ere izugarrizko zerbitzuak eskaintzen ditugu eta gurasoak ondo eta lasai gelditzen dira. Hala ere, batzordeetan baldin badaude bileretara joaten dira eta horrek behintzat gurasoen presentzia ziurtatzen du.
Gizartean partaidetza galdu den arren, nik uste dut ikastolen munduan oso partaidetza dinamikoa dagoela eta areagotzeko eta pizteko gogoz gaude. Adibide garbiak ditugu ikastolen jaialdiak (Ibilaldia, Kilometroak...) antolatzerakoan gurasoek izaten duten parte-hartzea eta erantzukizuna.
Gure mugimenduaren ezaugarrietako bat gurasoen partaidetza baldin bada eta ahuldu egin dela ikusten badugu, bizkortu egin behar dugu. Gurasoei esan behar diegu gure munduan beraiek oso zati garrantzitsua direla, ez direla haurrak ikastolara eraman, jaso eta notak hartu soilik egiten duten guraso arruntak. Ez, hori baino gehiago dira.
Aztertu al duzue ikastola bakoitzean nola eragin gurasoen parte-hartzea areagotzeko?
Egoera desberdinak daude, baina bai, gure teknikoak plantxo bat egiten ari dira komunikazioaren barruan. Ez da informazio bonbardaketa bat garatu behar, baina zenbat eta komunikazio gehiago bideratu, hobe. Horretarako hainbat bide daude. Esate baterako, ikastolara datozen gurasoei nolako ikastetxera datozen azaltzea. Hori landu egin behar da eta horretarako plan bat behar da.
Ikastola bakoitzak bere autonomiaren arabera egingo du; Federazioak eta Konfederazioak ideiak emanez eta beste ikastoletan egiten denaren berri emanez lagunduko diete.
Bestalde, irakasleak ez ezik, gurasoak ere prestatu egin behar direla uste dugu. Badakigu lehen, ikastolak sortu zirenean, gurasoek ez zeukatela prestakuntza berezirik. Orain, ordea, urte askotako esperientziaren ondoren, nolako eredua daukagun eta nola aberastu dezakegun ikusten dugu, eta aukeretako bat da gurasoentzako prestakuntza eskaintzea guraso konprometituak izan daitezen.
Euskara eta euskal kultura ere ikastolen ezaugarri dira. Zerbait garatzen ari al zarete euskal curriculumaren inguruan?
Euskara eta euskal kultura gure ardatz dira eta egunero ari gara lantzen. Euskal curriculumari dagokionez, Konfederazioan proiektu bat daukagu mahai gainean eta garatzen ari gara. Giza baliabideak eta baliabide materialak jarrita dauzkagu eta zehazten ari gara ikastolak nola ikusten duen euskal curriculuma; hau da, Euskal Herriko 16 urteko haur batek zer jakin beharko lukeen.
Eusko Jaurlaritza ere ari da horretan eta harremanetan egon gara. Dena dela, momentuz ez dugu adostasunik lortu eta guk geurea bultzatzea pentsatu dugu. Agian denon arteko adostasuna lortu beharko genuke aurrerago, baina mementuz gure pentsakeratik lantzen ari gara.
Kalitate Legeak ekarriko duena ezagutzen ari gara: zuzendaritzari ahalmen handiagoa ematen dio, gurasoak apenas aipatzen dira... Zer diozue horren aurrean?
Guk beti esan dugu ez dakigula zergatik eta zertarako sortu den Kalitate Lege hau Madrildik. Beno, bai, badakigu; goitik dena kontrolatu nahi dutelako. Horren saiakera bat da. Nik uste dut ez dutela baloratu nolakoa den egoera eta nola hobetu daitekeen. Lege bat egin dute, besterik gabe. Frankoren garaian beste modu batera egiten zen, eta gaur egun paperekin, legezko ez dakit zer tontokeria erabiliz... Azken finean, gizartea berotu nahi da.
Bestalde, nahiz eta Eusko Jaurlaritzak hezkuntzan hainbat botere eduki, legea martxan jartzen badute, borroka egon liteke.
Nolako borroka?
Eusko Jaurlaritzak ez dakit zer egiteko gai dela esan arren, lege horren azpian egongo litzateke.
Orduan, politikariek beraiek ikusi beharko dute Euskal Gobernu bezala zenbaterainoko borroka daukaten. Guk, ikastolok, geure eredua defendatzen jarraituko dugu.
Nolakoa izango den borroka? Ez dakit. Barrura begira geure materialak erabiltzeko ahalegina egingo dugu. Eta kanpora begira, gizartean zabaldu eta lotu behar den guztiarekin lotuko gara. Bihar izugarrizko liskarra muntatu behar bada, prest egongo gara. Egon gara lehen ere, eta egongo gara orain ere hala behar bada. Euskal Herriaren kontra jotzeko modu asko daude, eta horietako bat hau da. Horregatik, hezkuntza arloko guztiok elkartu beharko gara. Lehen ere irten gara kalera, adostasun gehiagorekin edo gutxiagorekin, eta oraingoan kalera irten behar bada serioago hartu beharko ditugu gauzak.
Orain arte elkarte kulturala ginen eta legalki Seaskak ezin zuen parte hartu. Hori dela eta, muga hori gainditu nahian genbiltzan. Hasieran kooperatiba bat sortzeko aukera aztertzen ari ginen. Interes Ekonomikoko Europar Elkarteak, ordea, mugaz gaindiko elkartea sortzeko aukera ematen zuen. Europatik datorren lege batek arautzen du eta Madrilek edo Parisek ez dute zer esanik. Azkenean, aukera hori egin dugu; orain Euskal Herri osoko ikastolen elkarteak europar elkarte batean baturik gaude.
Zer eragin izango du Konfederazioaren sorrerak Ikastolen Federazioetan?
Juridikoki Federazio bakoitzak bere lurraldean lanean jarraitzen du eta Konfederazioa gauza komunetarako da. Federazioen artean zerbait komunean egiteko adostasuna lortzen bada, Konfederazioak kudeatuko du. Baina gainontzean, Federazioek ikastolen etxeak izaten jarraituko dute. Ikastola guztien baietzarekin sortu da Konfederazioa, baina ikastolek harremana Federazioekin izango dute, eta hauek Konfederazioarekin. Antolaketa behetik gorakoa da.
Konfederazioak Federazioen arteko harremana eta lankidetza bultzatzeko balioko al du?
Balio beharko luke eta hori argi ikusten dugu. Gero ikusiko dugu zer ematen duen, baina horretarako izan beharko luke. Konfederazioa ez dugu sortu denbora pasatzeko, baizik eta beharrezkoa ikusten dugulako zerbait komunean lortu nahi dugunerako.
Zein dira Konfederazioaren erronka nagusiak?
Gure erronkarik handiena abendua bitartean 2003-2007 Plan Integrala arloka garatzea eta gauzatzea da. Arloak sei dira: ikerketa-garapena,hezkuntza, egonkortasuna,eraketa, komunikazioa eta enpresa.
Lurralde bakoitzak bere plan integrala egin zuen, behetik hasita, hots, ikastoletatik. Ikastola bakoitzak bere ahuldade eta beharrizanak detektatu zituen eta ikastola guztien txostenekin Federazio bakoitzak bere plana egin zuen.
Plan horietatik Euskal Herriko Plan Nazionala egin zen, apirilaren 20an onartua Altsasun egin zen Biltzar Nagusian.
Orain, Ikastolen IV. Batzarraren bigarren zatia egingo dugu eta Plan Integralaren helburuak eta estrategiak nork gauzatuko dituen zehaztuko dugu; hau da, nor izango den egile, nor arduradun, nor lankide eta nor koordinatzaile. Ardura horietako batzuk Federazioen esku geldituko dira eta beste batzuk Konfederazioaren esku.
2003an martxan jartzea nahi dugu. Ondoren, bi urtero ebaluazioa egingo da eta azken ebaluazioa 2007. urtean egingo litzateke.
1993ko publifikaziotik ia 10 urte pasa dira. Zer balorazio egiten duzue?
Guretzat zatiketa garrantzitsua izan zen 93koa. Ezin dugu esan geratu ginenok irabazi edo galdu egin dugunik, gai honetan hitz hauen erabilera ez zait batere gustatzen. Kriterio asko erabili ziren ikastoletan erabakia hartzerakoan; bakoitzak bere mementuan erabaki zuena erabaki zuen eta erantzukizuna bakoitzarena da.
Ikastola askok arazoak eduki zituzten, batez ere ekonomikoak, eta itotasun horretan nahiko gizatiarra da publifikatzeko pausoa ematea. Baina beste gauza bat da horren truke zure ikastola mundua, zuk ezagutzen duzun moduan, partaidetza sozialeko ikastola mugimendua, aldatzea. Izan ere, ikastola "pribatutik" sare publikora pasatzeak guk dauzkagun ezaugarrietatik batzuk galtzea zekarren eta horietako bat gure autonomia.
Egia da lehen mementua gogorra izan zela, eta ahuldade fase bat egon zen. Hala ere, partaidetza sozialeko ikastolak hasi gara sinesten oraindik gai garela aurrera ateratzeko.
Partaidetza sozialeko ikastolak esan duzu. Haatik, asko dira pribatuak zaretela diotenak.
Nahiz eta batzuk "pribatuak" garela esan, gure diruak ez dira inora joaten, ez da negozio bat. Diru puska bat soberan gelditzen bada, jeneralean ez da horrelakorik gertatzen, hurrengo urterako behar den zerbaitetara bideratzen da. Herritik sortutako eta herrirako gabiltzan eskolak gara, partaidetza sozialeko ikastolak. Ez gara ez pribatuak eta ez publikoak. Gaur egun dagoen publikotasun hori gurekin ez dator bat, mementuz behintzat.
Ikastolak oraindik aintzatetsi gabe daudela esango al zenuke?
Kezka hori badaukagu, gure artean eztabaidatzen dugu eta Eusko Jaurlaritzari ere askotan esaten diogu. Nik uste dut zerbait gehiago behar dugula. Nik uste dut Euskal Herriko gizarteari gauza asko ematen ari garela eta oraindik ikastolekin zorra dagoela, zerbait hartzeko daukagula, eta ez preseski dirutan.
Gure ibilbidean zehar hainbat proiektu, egitasmo eta esperientzia eraman ditugu aurrera ikastolen beharretatik abiatuta eta aitzindari izan gara. Horren aurrean, administrazioak antzeko egitasmoak ikastetxe guztietara orokortu ditu gure esperientzia eta ahalegina aintzat hartu gabe, gurekin ezertarako kontatu gabe. Azken finean, gure lana aintzatetsi edo errekonozitu gabe.
Horren adibide garbia dugu Haur Hezkuntzako kasua. Ikastolen sorreratik hasi ginen lanean Haur Hezkuntzako haurrekin eta atzetik beste eskolek jarraitu ziguten. Gaurko egunean, ikastoletan 2 urteko gelak oraindik finantzatu gabe daude.
Beste adibide bat ingelesaren ezarpen goiztiarrarena dugu. Ikastoletan ingelesa 3-4 urterekin irakasten hasi eta berehala orokortu zuen administrazioak bere eskolean. Eta hori noren lana da? Hezkuntza Sailak onartu izan du gure ekarpena, baina askotan edo ia beti hitzetan gelditzen da eta zerbait gehiago beharko genuke.
Zer?
Agian hirugarren sarea sortzea?... Akordio berezi bat ikastolekin? Posible izango litzateke. Hori egoera politikoak baldintzatzen du. Egoera politikoa lasaiagoa balitzateke, gauzak normal moduan ikusiko genituzke eta kito. Agian gobernu batek bere pausoak justifikatu egin behar ditu, baina zer justifikazio gehiago behar ditu benetako ekarpenak eginak baldin badauzkagu? Nik nahiko nuke ikastolen mundurako akordio berezi bat.
Zer izango litzateke hobea hirugarren sare bat sortzea ala akordio berezi bat egitea eta kito? Ez dakit. Ez dugu onartzen pribatuak garenik entzutea, ez dugu nahi ere. Pribatuak al gara, besterik gabe, publikoak ez garelako? Eta nork esaten du publikoak ez garenik? Zer da publikotasuna? Eusko Jaurlaritzak jabegoa izatea eta berak erabakitzea zertarako emango dizun dirua? Hori al da publiko izatea? Ez dut uste. Hori administratiboki publikoa izatea da.
Hainbeste urteko ahalegin eta esfortzuren ondoren, ez al dago tentaziorik beste publifikazio fase bat irekitzeko?
Hori ere aztertu da gure eztabaidetan. Beti esan dugu euskal eskola nazionalaren aldekoak garela. Horretarako pauso handi bat eman beharko da; gure aldetik ere bai, baina gehienbat gaur egungo admnistrazioaren eskola publikoaren aldetik.
Anjeles Iztuetak esan du ikastetxeei autonomia gehiago ematea nahi dutela eta gurasoen partaidetza bultzatzea. Gure 14 ezaugarri komunetan sartuta daude bi horiek eta egunero gauzatzen ditugu. Autonomia hori Jaurlaritzak eman gabe badaukagu eta gurasoen partaidetza ere bai. Nahiz eta diru laguntzarik ez jaso, interesgarriak iruditzen zaizkigun programak garatzeko autonomia daukagu, eta horrek garapena dakar ikastolen mugimenduarekiko.
Beste kontu bat da administrazioak berak ematen duen dirua kontrolatzea eta guk ez daukagu arazorik horien gaineko kontrola egin dadin.Bataren eta bestearen arteko konpromiso bat egon daiteke eta horren arabera kontratu programak egin, adibidez.
Publikotasunaren kontzeptua ere zehaztu eta garatu egin beharko litzateke, eta ez gaur egungoarekin gelditu; eskola publikoari beste giro zabalagoa eman beharko litzaioke eta gure munduari gure ezaugarri komunak garatzen utzi. Horrela bai joango ginatekeela Euskal Herriko Eskola Nazionalaren bila.
Ikastolen ezaugarri garrantzitsu bat autonomia da eta beste bat gurasoen partaidetza. Ez al da pixka bat moteldu azkenaldian?
Bai, baina hori orokorra da. Gizarte osoa, eta Euskal Herrikoa ez da desberdina, lasaitu egin da. Ikastolok ere izugarrizko zerbitzuak eskaintzen ditugu eta gurasoak ondo eta lasai gelditzen dira. Hala ere, batzordeetan baldin badaude bileretara joaten dira eta horrek behintzat gurasoen presentzia ziurtatzen du.
Gizartean partaidetza galdu den arren, nik uste dut ikastolen munduan oso partaidetza dinamikoa dagoela eta areagotzeko eta pizteko gogoz gaude. Adibide garbiak ditugu ikastolen jaialdiak (Ibilaldia, Kilometroak...) antolatzerakoan gurasoek izaten duten parte-hartzea eta erantzukizuna.
Gure mugimenduaren ezaugarrietako bat gurasoen partaidetza baldin bada eta ahuldu egin dela ikusten badugu, bizkortu egin behar dugu. Gurasoei esan behar diegu gure munduan beraiek oso zati garrantzitsua direla, ez direla haurrak ikastolara eraman, jaso eta notak hartu soilik egiten duten guraso arruntak. Ez, hori baino gehiago dira.
Aztertu al duzue ikastola bakoitzean nola eragin gurasoen parte-hartzea areagotzeko?
Egoera desberdinak daude, baina bai, gure teknikoak plantxo bat egiten ari dira komunikazioaren barruan. Ez da informazio bonbardaketa bat garatu behar, baina zenbat eta komunikazio gehiago bideratu, hobe. Horretarako hainbat bide daude. Esate baterako, ikastolara datozen gurasoei nolako ikastetxera datozen azaltzea. Hori landu egin behar da eta horretarako plan bat behar da.
Ikastola bakoitzak bere autonomiaren arabera egingo du; Federazioak eta Konfederazioak ideiak emanez eta beste ikastoletan egiten denaren berri emanez lagunduko diete.
Bestalde, irakasleak ez ezik, gurasoak ere prestatu egin behar direla uste dugu. Badakigu lehen, ikastolak sortu zirenean, gurasoek ez zeukatela prestakuntza berezirik. Orain, ordea, urte askotako esperientziaren ondoren, nolako eredua daukagun eta nola aberastu dezakegun ikusten dugu, eta aukeretako bat da gurasoentzako prestakuntza eskaintzea guraso konprometituak izan daitezen.
Euskara eta euskal kultura ere ikastolen ezaugarri dira. Zerbait garatzen ari al zarete euskal curriculumaren inguruan?
Euskara eta euskal kultura gure ardatz dira eta egunero ari gara lantzen. Euskal curriculumari dagokionez, Konfederazioan proiektu bat daukagu mahai gainean eta garatzen ari gara. Giza baliabideak eta baliabide materialak jarrita dauzkagu eta zehazten ari gara ikastolak nola ikusten duen euskal curriculuma; hau da, Euskal Herriko 16 urteko haur batek zer jakin beharko lukeen.
Eusko Jaurlaritza ere ari da horretan eta harremanetan egon gara. Dena dela, momentuz ez dugu adostasunik lortu eta guk geurea bultzatzea pentsatu dugu. Agian denon arteko adostasuna lortu beharko genuke aurrerago, baina mementuz gure pentsakeratik lantzen ari gara.
Kalitate Legeak ekarriko duena ezagutzen ari gara: zuzendaritzari ahalmen handiagoa ematen dio, gurasoak apenas aipatzen dira... Zer diozue horren aurrean?
Guk beti esan dugu ez dakigula zergatik eta zertarako sortu den Kalitate Lege hau Madrildik. Beno, bai, badakigu; goitik dena kontrolatu nahi dutelako. Horren saiakera bat da. Nik uste dut ez dutela baloratu nolakoa den egoera eta nola hobetu daitekeen. Lege bat egin dute, besterik gabe. Frankoren garaian beste modu batera egiten zen, eta gaur egun paperekin, legezko ez dakit zer tontokeria erabiliz... Azken finean, gizartea berotu nahi da.
Bestalde, nahiz eta Eusko Jaurlaritzak hezkuntzan hainbat botere eduki, legea martxan jartzen badute, borroka egon liteke.
Nolako borroka?
Eusko Jaurlaritzak ez dakit zer egiteko gai dela esan arren, lege horren azpian egongo litzateke.
Orduan, politikariek beraiek ikusi beharko dute Euskal Gobernu bezala zenbaterainoko borroka daukaten. Guk, ikastolok, geure eredua defendatzen jarraituko dugu.
Nolakoa izango den borroka? Ez dakit. Barrura begira geure materialak erabiltzeko ahalegina egingo dugu. Eta kanpora begira, gizartean zabaldu eta lotu behar den guztiarekin lotuko gara. Bihar izugarrizko liskarra muntatu behar bada, prest egongo gara. Egon gara lehen ere, eta egongo gara orain ere hala behar bada. Euskal Herriaren kontra jotzeko modu asko daude, eta horietako bat hau da. Horregatik, hezkuntza arloko guztiok elkartu beharko gara. Lehen ere irten gara kalera, adostasun gehiagorekin edo gutxiagorekin, eta oraingoan kalera irten behar bada serioago hartu beharko ditugu gauzak.
