AEK eta Soraluzeko herria elkarlanean herriko haur etorkinak euskalduntzeko
2004-04-01
Soraluze edo Plentxi -bertako biztanleek dioten bezala-, Debabarreneko herria da, 4.164 biztanlekoa. Oso herri euskalduna izatetik espainiar estatuko etorkinak jasotzera pasa zen, 50eko hamarkada inguruan eskualde horretan industriak hartu zuen indarraren ondorioz. Hala, gaur egun, 2001eko erroldako datuen arabera, Soraluzeko biztanleriaren % 60 euskalduna da, % 17 ia euskalduna eta % 23 erdalduna.
Gaur egun ere, Soraluze etorkin ugari jasotzen ari den herria dugu, baina badago alderik lehengo eta oraingo etorkinen artean!
Azken urteotan hirugarren munduko hainbat herrialdetatik, batik bat Ekuadortik, 130 etorkin baino gehiago etorri dira Soraluzera bizitzera. Etorkin horiek beste kultura eta hizkuntza bat izateaz gain, egoera sozioekonomiko kaxkarrean bizi dira. Oro har, industrian eta eraikuntzan lan egiten dute, eta emakumezkoen kasuan, adinekoak zaintzen. Hasieran bakarrik etortzen badira ere, lana aurkitu eta diru apur bat aurreztearekin batera, beraien seme-alabak eta familiak ekartzen dituzte. Haur horiek Soraluzeko herri ikastetxean edota institutuan matrikulatzen dira, eta berorietan D ereduan baino ez dituzte eskolak ematen.
Haur edo gazte horiek bizi duten errealitateaz kontzientziatuta eta etorkinen fenomenoak urtetik urtera Soraluzeko eguneroko bizitzan eta gizartean pisu eta eragin handiagoa izango duela ikusita, 2002. urtean kezka horri erantzun bat emateko gogoz, Soraluzeko Udaleko Euskararen Aholku Batzordea lanean hasi zen. Batzorde horretan institutuko, herri ikastetxeko eta euskalgintzako (EHE, Pilpilean herri aldizkaria eta AEK) ordezkari bana Udaleko Euskara teknikariarekin bildu ziren. Hasiera-hasieratik helburua zein izango zen denek argi bazuten ere (haur etorkinak euskalduntzea eta euskal kulturan eta Soraluzeko gizartean integratzea, beraien jatorrizko kultura kontuan izanda), horretarako erabili beharreko bidea lauso zegoen.
Institutuko eta herri ikastetxeko ordezkariek, haur horiei eskolan ematen zitzaien laguntzaz gain, eskolaz kanpoko beste euskara errefortzu batzuk eman behar zitzaizkiela zioten. Beraz, batzordeak, herri euskaltegiaren bitartez, haur horien integrazio linguistikoa nahiz kulturala bideratzea erabaki zuen.
Hala, Soraluzeko AEK-ko ordezkariekin bildu eta aurrekontu bat prestatzeko eskatu zitzaien. Soraluzeko AEK-ko kideak, aurretik horrelako esperientziarik izan ez zutenez, aurrekontua egiteko Donostiako AEKren zentro nagusiarekin jarri ziren harremanetan. Haur eta nerabe etorkinen taldea behar berezidun taldea izango zenez, eta material didaktikoari eta esperientziei begira oraindik arlo ia desertua zenez, aurrekontua irten egin zen Soraluzeko udalak prestatuta zeukan diru kopurutik. Horrela bada, egoerak behartuta, Soraluzeko AEK-ko ordezkariek partikularki, eta ez AEKren izenean, etorkinei eskolak ematen hastea erabaki zuten.
Gauzak horrela, 2002-2003 ikasturtean sei neska-mutiko etorkinekin lanean hasi ziren Soraluzeko AEK-ko kideak. Ikasle gutxi baziren ere, talde oso heterogeneo baten aurrean zeuden: adin, jatorri, euskara maila, euskara ikasteko motibazio maila... desberdinak zituzten. Ahal zen neurrian, irakaslea eskola atseginak egiten saiatzen zen -jolasak eta antzekoak tartekatuz-, baina funtsean, euskarako eskola tradizionalak ziren. Erabiltzen zen material didaktikoa herriko institutuan haur horiei euskara irakasteko erabiltzen zutenaren oso antzekoa zen. Faktore desberdin horiek eta esperientzia nahiz erreferentzia faltak, azkenean, ikasturte bukaerarako, haur etorkin horiek euskaltegira gogorik gabe joatea ekarri zuen, institutuko eskolen jarraipen modura hartzen zutelako. Ikasturte bukaerarako haur horien euskara maila nahikoa hobetu bazen ere, eta alde horretatik esperientzia positibotzat jo baldin bazen ere, haur nahiz gazte etorkin horiek euskararekiko eta euskal kulturarekiko jarrera negatiboa hartu zutenez, hurrengo urterako aldatu beharra ikusi zen. Helburuak adierazten zuen bezala, haur horien integrazio linguistikoaz gain, kulturala ere lortu beharra zegoen, eta horretarako, euskara irakasteko beste modu bat pentsatu beharra zegoen.
Gauzak horrela, 2002-2003 ikasturteko esperientziaren balorazioa egiteko orduan, Soraluzeko Udaleko Euskararen Aholku Batzordekoek ez zuten esperientzia guztiz positibotzat jo, eta 2003-2004 ikasturterako, erronka bezala, euskara irakasteko beste metodologia batean pentsatu eta bi helburuak, integrazio linguistikoa nahiz kulturala, uztartzea erabaki zuten.
Beste herri batzuetako esperientziak aztertu ostean (adibidez, Urretxukoa eta Bergarakoa) eta ikusirik AEK bera ere kezka berri horretaz jabetuta lanean hasia zela euskara irakasteko modu ludikoagoetan pentsatzen, azkenean, Soraluzerako plangintza propio bat eratzen hasi ziren, indar berezia jarriz irakaskuntza ludikoan. Hala, filosofia horrekin, aisialdi taldeekin esperientzia zeukan irakasle bat kontratatzea erabaki zuten ikasturte hartan, haur eta gazte etorkinen euskara irakasle izateko.
Ikasturte honetan 15 haur etorkin daude matrikulatuta Soraluzeko AEKn. Ikasturte hasieran denak batera, talde bakar batean, hasi ziren eskolak hartzen, baina laster jabetu ziren talde hura heterogeneoegia zela hainbat arlotatik begiratuta, eta beraz, fruitu onak lortzeko banatu beharra zegoela. Hala bada, bi taldetan banatu ziren haurrak: alde batetik, Lehen Hezkuntzakoak eta, bestetik, Bigarren Hezkuntzakoak. Lehen Hezkuntzako taldean zortzi ikasle daude (zazpi ekuadortarrak eta Alacanteko bat) eta Bigarren Hezkuntzakoan zazpi (kubatar bat, kolonbiar bat eta sei ekuadortar). Lehen Hezkuntzako haur etorkinak astean bi egunetan joaten dira euskaltegira, astearte eta ostiral arratsaldeetan 5:00etatik 6:30era, eta Bigarren Hezkuntzakoak ostegunetan ordu berean.
Eskoletan batez ere ulermena lantzen dute, eta ekintza askotarikoak burutzen dituzte oinarrizko hiztegia barnera dezaten, hala nola mahai jolasak, eskulanak, abestiak, irudiak, Internet uztartu eta abar. Hala ere, iazko esperientzia gogoan dutela, aurten arreta berezia jartzen ari dira ikasleen beraien interes pertsonaletan; hau da, euskara ikastearekin batera, ikasleak eskoletara gustura eta motibatuta joatea lortu nahi da, horrela gure hizkuntzarekiko eta kulturarekiko jarrera positiboa izan dezaten. Gauzak horrela, proiektuko arduradunek garrantzi handia ematen diote haur eta gazte etorkinek herriko giroan barneratzeko aukera osoa izateari, eta hori bideratzeko, herriko hainbat talderekin harremanetan daude. Ikasle etorkinei talde horiek ezagutzeko eta beraietan parte hartzeko aukera ematen zaie; esate baterako, esku pilota taldean, ludotekan, "Pilpilean" herri aldizkarian eta abar. Euskal Herriko ohitura, festa edota ospakizunen inguruan ere hainbat jarduera burutzen dituzte: inauteriak, Gabonak, Santa Ageda eguna, San Joan eguna, euskal dantzak, bertsolaritza... Hori guztia, betiere, beraien jatorrizko kultura eta ohiturak alde batera utzi gabe.
Bi taldeetan irakasle berak ematen ditu eskolak, Naiara Bengoetxea eibartarrak. Berak dioenez, nabari da haur eta gazte horien euskararekiko jarrera aldaketa eskolak ludikoago bihurtu direnetik. Bere hitzetan, hasieran, material didaktikorik gabe, fenomeno berri baten aurrean eta talde heterogeneo bat aurrera eman beharrak halako zirrara edo estres puntua sortzen du barnean, baina aldi berean, erronka pertsonal bihurtzen da lehen unetik. Helburua, batik bat, etorkin horiek Soraluzen bai linguistikoki bai kulturalki integratzea denez, jolasak eta beraien interes propioak jorratzea egoki ikusten du berak, haurren jarrera aldaketak, jarrera positiboa izatera pasatzeak, euskara ikastera bideratuko baititu. Horrela, ahal den neurrian, eskolaz kanpoko hainbat jarduera egiten ere saiatzen da. Jada, esaterako, euskal dantzak ikasi dituzte, esku pilotan aritu dira, herriko gaztetxea ezagutu dute, euskal musika tresnak ikasi eta ezagutu dituzte... Hala ere, beraien jatorrizko kulturei aipamena egiten saiatzen da beti irakaslea, eta esaterako, euskal dantzak gelan ikasi zituzten egunean bakoitzak bere herrialdeko dantza tradizionalak irakatsi zizkien besteei.
Aldi berean, irakasleak azpimarratzen du eskolen dinamika ez dela berdina Lehen Hezkuntzako taldean eta Bigarrenean, adinak berak interes batzuk edo beste batzuk izatera baikaramatza. Hala, dantzak eta kirolek txikien taldean presentzia handiagoa du; Bigarren Hezkuntzako taldean, ostera, Internetek hartzen du pisua. Internetez baliatuz gazte bakoitzak bere interes propioak bilatzen edota lantzen dituen bitartean, euskara lantzen dute.
Bai Naiarak eta bai Iratik (AEK eta Soraluzeko udaletxearen arteko bitartekari lanak egiten ditu) argi adierazten dute badela alderik pasa den urteko saioen eta aurtengoen artean, eta hori argi nabaritzen dela haurrek eta gazteek gelan erakusten duten euskara ikasteko motibazioan eta gure kultura eta hizkuntzarekiko duten jarreran. Aurten, oro har, ikasle etorkin denak gustura joaten dira errefortzu eskoletara, gehiago ikusten baitute "jolas ordu" bezala "ikas ordu" bezala baino.
Ikasturte honen ebaluazioa ekainaren bukaeran egingo bada ere, orain artekoa ikusirik, proiektu honen arduradunak pozik daude.
Oharra: 1 Proiektu honen inguruko informazio gehiago nahi duena Soraluzeko AEKrekin jar daiteke harremanetan: 943 751 434
Nire eskerrik beroenak Irati eta Naiarari, horren adeitsu eta jator azaltzearren proiektu honen nondik norakoak. MILA ESKER!
Irakurleen txokoa
Azken aldi honetan, hainbat irakasle nahiz guraso etorkinek, irakasle batzuen aldetik jarrera arrazistak antzematen dituztela aipatu didate, eta egoera horren aurrean, ea zer egin daitekeen. Pertsona nahiko izan direnez gai honekin etorri zaizkidanak, gaurkoan, gai honen inguruko nire iritzi pertsonala emango dut.
Lehenik eta behin, irakasle bat arrazistatzat jotzeko, argi izan behar dugu hala dela. Argi izan behar dugu benetan jarrera arrazista baten aurrean gauden edota irakaslearen beraren espresatzeko era den desegokia (baina inolako intentzio txarrik edo arrazistarik gabe), haurrari mania pertsonala hartu ote dion (beste bati hartu ahal dion moduan), interlokutoreen arteko gaizkiulertuak ote diren, haur etorkinak zer iritzi duen irakasle konkretu horrekiko (beharbada berak ez baitu kutsu arrazistarik sumatzen eta, aldiz, ikastetxeko beste irakasleek bai), haurraren guraso etorkinek zer iritzi duten, gelako beste haurrek zer sumatzen duten eta abar.
Horrelako zerbait sumatzen dugunean, lehenengo eta behin, irakaslearekin berarekin hitz egin beharko dugu, ikusteko zein errealitateren aurrean gauden. Benetan jarrera arrazistak baditu, zuzendariarekin hitz egin beharko da eta horrek, printzipioz behintzat, erabaki beharko du zer egin. Ate edo bide desberdinak jo arren, irakasle horren portaera ez baldin bada aldatzen, irakasle horri salaketa bat jartzea zilegi da.
Bai irakasle, bai eta guraso etorkinek, batzuek arrazoi batzugatik eta bestek bestegatik, ez ditugu normalean salatzen mota honetako jarrerak dituzten irakasleak. Jarrera pasibo horrekin, ez gara jabetzen haur etorkinengan nahiz bertokoengan egiten ari garen zauri askotan senda ezinaz. Gero, ikastetxean, haurrekin kulturaniztasuna eta errespetua lantzeko proiektuak jartzen ditugu martxan, baina zertarako? Irakasleak adibiderik ez badu ematen egunerokoan, fruiturik emango ote dute proiektu horiek? Nik uste dut, Euskal Herriko irakasleen artean inor ez dela arrazista, baina badaezpada ere, nik behintzat, zuzendari banintz, kulturaniztasuna lantzeko haurrei begira dauden hain modako jolas, proiektu eta abarrak zentroan martxan jarri aurretik, irakasleekin beraiekin landuko nituzke sentsibilizazio kanpainak eta kulturaniztasunaren aurreko jarrerak.
Itziar Aramaio
Kultura eta hizkuntza aniztasunaren inguruko kezkak, galderak eta zalantzak badituzu, idatz iezaguzu bi helbide hauetakoren batera: itziaramayo@msn.com edo aldizkaria@hikhasi.eus
Azken urteotan hirugarren munduko hainbat herrialdetatik, batik bat Ekuadortik, 130 etorkin baino gehiago etorri dira Soraluzera bizitzera. Etorkin horiek beste kultura eta hizkuntza bat izateaz gain, egoera sozioekonomiko kaxkarrean bizi dira. Oro har, industrian eta eraikuntzan lan egiten dute, eta emakumezkoen kasuan, adinekoak zaintzen. Hasieran bakarrik etortzen badira ere, lana aurkitu eta diru apur bat aurreztearekin batera, beraien seme-alabak eta familiak ekartzen dituzte. Haur horiek Soraluzeko herri ikastetxean edota institutuan matrikulatzen dira, eta berorietan D ereduan baino ez dituzte eskolak ematen.
Haur edo gazte horiek bizi duten errealitateaz kontzientziatuta eta etorkinen fenomenoak urtetik urtera Soraluzeko eguneroko bizitzan eta gizartean pisu eta eragin handiagoa izango duela ikusita, 2002. urtean kezka horri erantzun bat emateko gogoz, Soraluzeko Udaleko Euskararen Aholku Batzordea lanean hasi zen. Batzorde horretan institutuko, herri ikastetxeko eta euskalgintzako (EHE, Pilpilean herri aldizkaria eta AEK) ordezkari bana Udaleko Euskara teknikariarekin bildu ziren. Hasiera-hasieratik helburua zein izango zen denek argi bazuten ere (haur etorkinak euskalduntzea eta euskal kulturan eta Soraluzeko gizartean integratzea, beraien jatorrizko kultura kontuan izanda), horretarako erabili beharreko bidea lauso zegoen.
Institutuko eta herri ikastetxeko ordezkariek, haur horiei eskolan ematen zitzaien laguntzaz gain, eskolaz kanpoko beste euskara errefortzu batzuk eman behar zitzaizkiela zioten. Beraz, batzordeak, herri euskaltegiaren bitartez, haur horien integrazio linguistikoa nahiz kulturala bideratzea erabaki zuen.
Hala, Soraluzeko AEK-ko ordezkariekin bildu eta aurrekontu bat prestatzeko eskatu zitzaien. Soraluzeko AEK-ko kideak, aurretik horrelako esperientziarik izan ez zutenez, aurrekontua egiteko Donostiako AEKren zentro nagusiarekin jarri ziren harremanetan. Haur eta nerabe etorkinen taldea behar berezidun taldea izango zenez, eta material didaktikoari eta esperientziei begira oraindik arlo ia desertua zenez, aurrekontua irten egin zen Soraluzeko udalak prestatuta zeukan diru kopurutik. Horrela bada, egoerak behartuta, Soraluzeko AEK-ko ordezkariek partikularki, eta ez AEKren izenean, etorkinei eskolak ematen hastea erabaki zuten.
Gauzak horrela, 2002-2003 ikasturtean sei neska-mutiko etorkinekin lanean hasi ziren Soraluzeko AEK-ko kideak. Ikasle gutxi baziren ere, talde oso heterogeneo baten aurrean zeuden: adin, jatorri, euskara maila, euskara ikasteko motibazio maila... desberdinak zituzten. Ahal zen neurrian, irakaslea eskola atseginak egiten saiatzen zen -jolasak eta antzekoak tartekatuz-, baina funtsean, euskarako eskola tradizionalak ziren. Erabiltzen zen material didaktikoa herriko institutuan haur horiei euskara irakasteko erabiltzen zutenaren oso antzekoa zen. Faktore desberdin horiek eta esperientzia nahiz erreferentzia faltak, azkenean, ikasturte bukaerarako, haur etorkin horiek euskaltegira gogorik gabe joatea ekarri zuen, institutuko eskolen jarraipen modura hartzen zutelako. Ikasturte bukaerarako haur horien euskara maila nahikoa hobetu bazen ere, eta alde horretatik esperientzia positibotzat jo baldin bazen ere, haur nahiz gazte etorkin horiek euskararekiko eta euskal kulturarekiko jarrera negatiboa hartu zutenez, hurrengo urterako aldatu beharra ikusi zen. Helburuak adierazten zuen bezala, haur horien integrazio linguistikoaz gain, kulturala ere lortu beharra zegoen, eta horretarako, euskara irakasteko beste modu bat pentsatu beharra zegoen.
Gauzak horrela, 2002-2003 ikasturteko esperientziaren balorazioa egiteko orduan, Soraluzeko Udaleko Euskararen Aholku Batzordekoek ez zuten esperientzia guztiz positibotzat jo, eta 2003-2004 ikasturterako, erronka bezala, euskara irakasteko beste metodologia batean pentsatu eta bi helburuak, integrazio linguistikoa nahiz kulturala, uztartzea erabaki zuten.
Beste herri batzuetako esperientziak aztertu ostean (adibidez, Urretxukoa eta Bergarakoa) eta ikusirik AEK bera ere kezka berri horretaz jabetuta lanean hasia zela euskara irakasteko modu ludikoagoetan pentsatzen, azkenean, Soraluzerako plangintza propio bat eratzen hasi ziren, indar berezia jarriz irakaskuntza ludikoan. Hala, filosofia horrekin, aisialdi taldeekin esperientzia zeukan irakasle bat kontratatzea erabaki zuten ikasturte hartan, haur eta gazte etorkinen euskara irakasle izateko.
Ikasturte honetan 15 haur etorkin daude matrikulatuta Soraluzeko AEKn. Ikasturte hasieran denak batera, talde bakar batean, hasi ziren eskolak hartzen, baina laster jabetu ziren talde hura heterogeneoegia zela hainbat arlotatik begiratuta, eta beraz, fruitu onak lortzeko banatu beharra zegoela. Hala bada, bi taldetan banatu ziren haurrak: alde batetik, Lehen Hezkuntzakoak eta, bestetik, Bigarren Hezkuntzakoak. Lehen Hezkuntzako taldean zortzi ikasle daude (zazpi ekuadortarrak eta Alacanteko bat) eta Bigarren Hezkuntzakoan zazpi (kubatar bat, kolonbiar bat eta sei ekuadortar). Lehen Hezkuntzako haur etorkinak astean bi egunetan joaten dira euskaltegira, astearte eta ostiral arratsaldeetan 5:00etatik 6:30era, eta Bigarren Hezkuntzakoak ostegunetan ordu berean.
Eskoletan batez ere ulermena lantzen dute, eta ekintza askotarikoak burutzen dituzte oinarrizko hiztegia barnera dezaten, hala nola mahai jolasak, eskulanak, abestiak, irudiak, Internet uztartu eta abar. Hala ere, iazko esperientzia gogoan dutela, aurten arreta berezia jartzen ari dira ikasleen beraien interes pertsonaletan; hau da, euskara ikastearekin batera, ikasleak eskoletara gustura eta motibatuta joatea lortu nahi da, horrela gure hizkuntzarekiko eta kulturarekiko jarrera positiboa izan dezaten. Gauzak horrela, proiektuko arduradunek garrantzi handia ematen diote haur eta gazte etorkinek herriko giroan barneratzeko aukera osoa izateari, eta hori bideratzeko, herriko hainbat talderekin harremanetan daude. Ikasle etorkinei talde horiek ezagutzeko eta beraietan parte hartzeko aukera ematen zaie; esate baterako, esku pilota taldean, ludotekan, "Pilpilean" herri aldizkarian eta abar. Euskal Herriko ohitura, festa edota ospakizunen inguruan ere hainbat jarduera burutzen dituzte: inauteriak, Gabonak, Santa Ageda eguna, San Joan eguna, euskal dantzak, bertsolaritza... Hori guztia, betiere, beraien jatorrizko kultura eta ohiturak alde batera utzi gabe.
Bi taldeetan irakasle berak ematen ditu eskolak, Naiara Bengoetxea eibartarrak. Berak dioenez, nabari da haur eta gazte horien euskararekiko jarrera aldaketa eskolak ludikoago bihurtu direnetik. Bere hitzetan, hasieran, material didaktikorik gabe, fenomeno berri baten aurrean eta talde heterogeneo bat aurrera eman beharrak halako zirrara edo estres puntua sortzen du barnean, baina aldi berean, erronka pertsonal bihurtzen da lehen unetik. Helburua, batik bat, etorkin horiek Soraluzen bai linguistikoki bai kulturalki integratzea denez, jolasak eta beraien interes propioak jorratzea egoki ikusten du berak, haurren jarrera aldaketak, jarrera positiboa izatera pasatzeak, euskara ikastera bideratuko baititu. Horrela, ahal den neurrian, eskolaz kanpoko hainbat jarduera egiten ere saiatzen da. Jada, esaterako, euskal dantzak ikasi dituzte, esku pilotan aritu dira, herriko gaztetxea ezagutu dute, euskal musika tresnak ikasi eta ezagutu dituzte... Hala ere, beraien jatorrizko kulturei aipamena egiten saiatzen da beti irakaslea, eta esaterako, euskal dantzak gelan ikasi zituzten egunean bakoitzak bere herrialdeko dantza tradizionalak irakatsi zizkien besteei.
Aldi berean, irakasleak azpimarratzen du eskolen dinamika ez dela berdina Lehen Hezkuntzako taldean eta Bigarrenean, adinak berak interes batzuk edo beste batzuk izatera baikaramatza. Hala, dantzak eta kirolek txikien taldean presentzia handiagoa du; Bigarren Hezkuntzako taldean, ostera, Internetek hartzen du pisua. Internetez baliatuz gazte bakoitzak bere interes propioak bilatzen edota lantzen dituen bitartean, euskara lantzen dute.
Bai Naiarak eta bai Iratik (AEK eta Soraluzeko udaletxearen arteko bitartekari lanak egiten ditu) argi adierazten dute badela alderik pasa den urteko saioen eta aurtengoen artean, eta hori argi nabaritzen dela haurrek eta gazteek gelan erakusten duten euskara ikasteko motibazioan eta gure kultura eta hizkuntzarekiko duten jarreran. Aurten, oro har, ikasle etorkin denak gustura joaten dira errefortzu eskoletara, gehiago ikusten baitute "jolas ordu" bezala "ikas ordu" bezala baino.
Ikasturte honen ebaluazioa ekainaren bukaeran egingo bada ere, orain artekoa ikusirik, proiektu honen arduradunak pozik daude.
Oharra: 1 Proiektu honen inguruko informazio gehiago nahi duena Soraluzeko AEKrekin jar daiteke harremanetan: 943 751 434
Nire eskerrik beroenak Irati eta Naiarari, horren adeitsu eta jator azaltzearren proiektu honen nondik norakoak. MILA ESKER!
Irakurleen txokoa
Azken aldi honetan, hainbat irakasle nahiz guraso etorkinek, irakasle batzuen aldetik jarrera arrazistak antzematen dituztela aipatu didate, eta egoera horren aurrean, ea zer egin daitekeen. Pertsona nahiko izan direnez gai honekin etorri zaizkidanak, gaurkoan, gai honen inguruko nire iritzi pertsonala emango dut.
Lehenik eta behin, irakasle bat arrazistatzat jotzeko, argi izan behar dugu hala dela. Argi izan behar dugu benetan jarrera arrazista baten aurrean gauden edota irakaslearen beraren espresatzeko era den desegokia (baina inolako intentzio txarrik edo arrazistarik gabe), haurrari mania pertsonala hartu ote dion (beste bati hartu ahal dion moduan), interlokutoreen arteko gaizkiulertuak ote diren, haur etorkinak zer iritzi duen irakasle konkretu horrekiko (beharbada berak ez baitu kutsu arrazistarik sumatzen eta, aldiz, ikastetxeko beste irakasleek bai), haurraren guraso etorkinek zer iritzi duten, gelako beste haurrek zer sumatzen duten eta abar.
Horrelako zerbait sumatzen dugunean, lehenengo eta behin, irakaslearekin berarekin hitz egin beharko dugu, ikusteko zein errealitateren aurrean gauden. Benetan jarrera arrazistak baditu, zuzendariarekin hitz egin beharko da eta horrek, printzipioz behintzat, erabaki beharko du zer egin. Ate edo bide desberdinak jo arren, irakasle horren portaera ez baldin bada aldatzen, irakasle horri salaketa bat jartzea zilegi da.
Bai irakasle, bai eta guraso etorkinek, batzuek arrazoi batzugatik eta bestek bestegatik, ez ditugu normalean salatzen mota honetako jarrerak dituzten irakasleak. Jarrera pasibo horrekin, ez gara jabetzen haur etorkinengan nahiz bertokoengan egiten ari garen zauri askotan senda ezinaz. Gero, ikastetxean, haurrekin kulturaniztasuna eta errespetua lantzeko proiektuak jartzen ditugu martxan, baina zertarako? Irakasleak adibiderik ez badu ematen egunerokoan, fruiturik emango ote dute proiektu horiek? Nik uste dut, Euskal Herriko irakasleen artean inor ez dela arrazista, baina badaezpada ere, nik behintzat, zuzendari banintz, kulturaniztasuna lantzeko haurrei begira dauden hain modako jolas, proiektu eta abarrak zentroan martxan jarri aurretik, irakasleekin beraiekin landuko nituzke sentsibilizazio kanpainak eta kulturaniztasunaren aurreko jarrerak.
Itziar Aramaio
Kultura eta hizkuntza aniztasunaren inguruko kezkak, galderak eta zalantzak badituzu, idatz iezaguzu bi helbide hauetakoren batera: itziaramayo@msn.com edo aldizkaria@hikhasi.eus
